گروه نرم افزاری آسمان

تعالی 􀀀 مقدّم




ص: 12
حمد و سپاس خدایی را سزاست که اولیاي خودش را به ما شناسانید، کسانی که هر کس آنها را بشناسد در واقع خداي را
شناخته است، و کسی که از شناخت آنها باز ماند در حقیقت از شناخت خدا بازمانده است و کسی که به دامن آنان چنگ
بزند در واقع به دامن پروردگار چنگ زده است و هر که از آنها دوري نموده و دست بردارد در واقع از خداي متعال دوري
گزیده و دست برداشته است.
و درود و سلام بی پایان بر اشرف پیامبران حضرت محمّد مصطفی صلی الله علیه وآله وسلم و برخاندان برگزیده او، و بر همه
دوستان آنها و دوستداران دوستان آنها باد و نفرین و لعنت همیشگی بر دشمنان آنها از پیشینیان تا پایان تاریخ باد.
اینک کمترین خدمتگزار اهل دانش، احمد بن رضی الدین مستنبط - که به حرم امن امیر مؤمنان علی علیه السلام پناه آورده -
به روایات زیباي زیادي از مناقب و فضایل اهل بیت علیهم السلام « القطره » گوید: پس از پایان تألیف نخستین جلد کتاب
برخورد نمودم؛ برخی از دوستانم از اهل علم درخواست کردند که این روایات را نیز به رشته تحریر درآورده و به عنوان جلد
دوّم همان کتاب قرار دهم.
ص: 13
من به درخواست آنها پاسخ مثبت داده و همانند جلد اوّل این کتاب را نیز درچهارده بخش از مناقب و حکایات زیبایی که در
فضایل خاندان عصمت علیهم السلام بوده، تنظیم نمودم، گر چه قلم را یاراي تحریر و بیان را توان گزارش و تقریرفضایل
بیکران آنان نیست.
در هر صورت، با استعانت از خداي متعال و چنگ زدن به دامن لطف مولا وامام منتظر - که درود خداوند بر او و نیاکان
پاکش باد - این اثر را شروع نمودم،که:
اي دل؛ فضایل اسداللَّه طاعت است
مدح علیّ و آل، شنیدن عبادت است
بودن به ذکر حیدر کرّار یک نفس
حقّا که در مقابل صدسال طاعت است
در احادیث پانزدگانه اي که حسن بن زکردان فارسی رحمه الله نقل کرده، آمده است:حسن بن زکردان گوید: از امیر مؤمنان
علی علیه السلام شنیدم که می فرمود:
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:
ما من عبد یرشد عبداً ویدلّه علی معرفه أهل بیتی إلّا بعث اللَّه إلیه ملکاً یوم خروجه من القبر، یحمله علی جناحه حتّی یقف فی
الموقف، ثمّ ینادي مناد: من کان یعرف هذا فلیأته.
قال: فیجتمع إلیه معارفه، ثمّ یقول عزّوجلّ: اکسوا کلّ واحد من حلل الفردوس وتوّجوه من تیجان الجنّه.
هیچ بنده اي نیست که بنده اي را به سوي شناخت اهل بیت من ارشاد و راهنمایی کند جز آن که خداي متعال فرشته اي به
سوي او در آن روزي که از قبرش خارج می شود، می فرستد؛ فرشته او را بر روي بال خود حمل می کند تا این که در
توقّفگاه محشر می ایستد، آنگاه هاتفی ندا می کند: هر که این بنده را می شناسد، بیاید.
رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: همه آنهایی که او را می شناسند جمع می شوند، آنگاه خداي متعال می فرماید: به
هر کدام از اینان از لباسهاي فاخر بهشتی بپوشانید و برسرشان تاج کرامت بهشتی بگذارید.
ص: 14
سپس رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود:
یا بنیّ؛ حرّض الناس علی حبّ أهل بیتنا.
فرزندم! مردم را بر مهر و محبّت خاندان ما تشویق و ترغیب نما.
می نویسد: جعفر بن محمّد فزاري با سند خود از امام صادق علیه السلام نقل می کند که حضرتش در « تفسیر فرات » در کتاب
؛ (2) « بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ » ، یعنی مودّت ما « در آن هنگام که از موءوده سئوال شود »؛ (1) « وَإِذَا الْمَوْءُودَهُ سُئِلَتْ » تفسیر آیه شریفه
فرمود: ،«؟ به کدامین گناه کشته شده است »
ذلک حقّنا الواجب علی الناس، وحبّنا الواجب علی الخلق، قتلوا مودّتنا.
منظور از این آیه، همان حقّ لازم ما بر مردم است، و همان محبّت واجب شده ما برمخلوقات است، آنان مودّت و محبّت ما را
( کشته و از بین بردند. ( 3
آمده است: زهري از جدّش نقل می کند که رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: « مجموع الرائق » و در کتاب
( من نشر علماً فله مثل أجر من عمل به. ( 4
کسی که علم و دانشی را پخش نماید پاداش کسی دارد که به آن علم و دانش عمل کند.
در حدیث زیباي دیگري می خوانیم که حضرتش می فرماید:
( وخیر الناس بعدنا من ذاکر بأمرنا. ( 5
بهترین مردم پس از ما، کسانی هستند که امر (و ولایت) ما را گفت و گو می نمایند.
. -1 سوره تکویر، آیه 8 و 9
. -2 سوره تکویر، آیه 8 و 9
. 256 ح 12 / -3 تفسیر فرات: 542 ح 6، بحار الأنوار: 23
. 401 ح 25 / -4 المجموع الرائق من ازهار الحدائق: 2
. 354 ح 31 ، بشاره المصطفی: 110 / 200 ح 8 و 74 / -5 امالی طوسی: 224 ح 40 مجلس 8، بحار الأنوار: 1
ص: 15
می نویسد: امام باقرعلیه السلام فرمود: « عدّه الداعی » در کتاب
( إنّ ذکرنا من ذکراللَّه، وذکر عدوّنا من ذکر الشیطان. ( 1
همانا یاد ما، یاد خداست و یاد دشمنان ما، یاد شیطان است.
امام صادق علیه السلام در حدیث زیبایی به یکی از یارانش فرمود:
( اکتب وبثّ علمک فی إخوانک، فإن متّ فورّث کتبک بنیک، فإنّه یأتی علی الناس زمان هرج لایأنسون فیه إلّا بکتبهم. ( 2
دانش خودت را بنویس و در میان برادرانت پخش کن، و به هنگام مرگ کتابهاي خود را براي فرزندانت به ارث بگذار، چرا
که زمانی بر این مردم فرا خواهد رسیدکه آشوب و فتنه همه جا را فرا خواهد گرفت و مردم فقط با کتابهایشان مأنوس خواهند
شد (یعنی امامشان در پس پرده غیبت خواهد ماند و فقط از طریق کتابهاي پیشینیان هدایت خواهند یافت).
باز در حدیث دیگري از امام حسن عسکري علیه السلام می خوانیم که حضرتش فرمود:
( من أحبّنا بقلبه، ونصرنا بیده ولسانه، فهو معنا فی الغرفه الّتی نحن فیها. ( 3
کسی که ما خاندان را با قلبش دوست بدارد و با دست و زبانش یاري نماید، او درروز قیامت در غرفه اي که ما هستیم قرار
خواهد گرفت.
می نویسد: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: « امالی » و در کتاب شریف
المؤمن إذا مات وترك ورقه واحده علیها علم، تکون تلک الورقه ستراً فیما بینه وبین النار، وأعطاه اللَّه تبارك وتعالی بکلّ
حرف مکتوب علیها مدینه فی الجنّه، أوسع من الدنیا سبع مرّات.
. 468 ح 20 / -1 عدّه الداعی: 241 ، بحار الأنوار: 75
. 150 ح 27 / -2 کشف المحجّه: 35 ، بحار الأنوار: 2
. 101 ح 64 / -3 امالی شیخ مفید: 33 ح 8، بحار الأنوار: 27
ص: 16
هنگامی که مؤمن از دنیا می رود و پس از خود ورقه اي از دانش بر جاي می گذارد،این ورقه، حایلی مابین او و آتش می
گردد، خداي متعال به هر حرفی از حروفی که بر آن نوشته، شهري در بهشت به او عطا می کند که وسعت آن، هفت برابر
( دنیااست. ( 1
اکنون خداي را سپاسگزارم که مرا براي نیل به این نعمت والا و احسان بزرگ موفّق نمود، و این نیست جز از فیوضات
همسایگی و مجاورت مرقد مطهّررادمردِ بخشنده، آقا و مولاي ما، امیر مؤمنان علی علیه السلام که درود و سلام خدا بر او وبر
فرزندان و دوستانش باد.
------------------------------------------------
دسته اي از روایات در اسرار اهل بیت علیهم السلام
اشاره
اینک پیش از آغاز بحث، مقدّمه زیبایی را که شامل دسته اي از اخباري که در اسرار اهل بیت علیهم السلام است، بیان می
نماییم:
« تفسیر فرات » 1) روایت / 673
« تفسیر امام حسن عسکري علیه السلام » 2) روایت / 674
« بصائر الدرجات » 3) روایت / 675
« کمال الدین » 4 ) روایت / 676
5) روایت جابر بن عبداللَّه / 677
« بصائر الدرجات » 6 ) روایت / 678
7 ) روایت بصائر الدرجات از ابوبصیر / 679
8) روایت تفسیر برهان / 680
9 ) روایت اصول کافی / 681
10 ) روایت معانی الأخبار و... / 682
« بصائر الدرجات » و « اختصاص » 11 ) روایت / 683
از امام کاظم علیه السلام « البصائر » 12 ) روایت / 684
از امام صادق علیه السلام « البصائر » 13 ) روایت / 685
« بحار الأنوار » 14 ) روایت / 686
از امام صادق علیه السلام « لانوار 􀀀 بحار ا » 15 ) روایت / 687
از امام صادق علیه السلام « امالی » 16 ) روایت / 688
« إحتجاج » و « إرشاد » 17 ) روایت / 689
از امام باقر علیه السلام « اختصاص » 18 ) روایت / 690
از امام جواد علیه السلام « بصائر الدرجات » 19 ) روایت / 691
از امام صادق علیه السلام « بصائر الدرجات » 20 ) روایت / 692
« بصائر الدرجات » 21 ) روایت دیگر / 693
از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام « إرشاد القلوب » 22 ) روایت / 694
از امام صادق علیه السلام « امالی صدوق » 23 ) روایت / 695
24 ) روایت شیخ صدوق از امام صادق علیه السلام / 696
از امام باقر علیه السلام « بصائر الدرجات » 25 ) روایت / 697
از امام صادق علیه السلام « بصائر الدرجات » 26 ) روایت / 698
از امام صادق علیه السلام « بحار الأنوار » 27 ) روایت / 699
از امام باقر علیه السلام « قصص الأنبیاء » 28 ) روایت / 700
از امام صادق علیه السلام « إختصاص » 29 ) روایت / 701
از امام صادق علیه السلام « بحار الأنوار » 30 ) روایت / 702
31 ) روایت کراجکی قدّس سرّه از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله / 703
32 ) روایت فضل بن شاذان رحمه الله از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله / 704
از امام رضا علیه السلام « قرب الإسناد » 33 ) روایت / 705
از امام صادق علیه السلام « امالی » 34 ) روایت / 706
35 ) روایت شیخ صدوق قدس سره از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله / 707
از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام « خصال » 36 ) روایت / 708
از امام صادق علیه السلام « محاسن » 37 ) روایت / 709
از امام باقر علیه السلام « محاسن » 38 ) روایت / 710
از امام صادق علیه السلام « بحار الأنوار » 39 ) روایت / 711
از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله « منهج التحقیق إلی سواء الطریق » 40 ) روایت / 712
از امام صادق علیه السلام « معانی الأخبار » 41 ) روایت / 713
از امام عصر صلوات الله علیه « إحتجاج » 42 ) روایت / 714
43 ) روایتی در مقام و منزلت امام علیه السلام / 715
44 ) روایتی از امام باقر علیه السلام / 716
45 ) روایت معاویه بن عمّار از امام صادق علیه السلام / 717
از امام رضا علیه السلام « اختصاص » روایت
روایت طبرسی رحمه الله از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله
. 144 ح 1 / -1 امالی صدوق: 91 ح 4 مجلس 10 ، بحار الأنوار: 2
ص: 17
« تفسیر فرات » 1) روایت _ 673
می نویسد : « تفسیر فرات » 1) در کتاب / 673
زیاد بن منذر گوید: از امام باقرعلیه السلام شنیدم که می فرمود:
نحن شجره أصلها رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم وفرعها علیّ بن أبی طالب علیه السلام وأغصانها فاطمه بنت النبیّ علیهما
السلام وثمرتها الحسن والحسین علیهما السلام.
ما درختی هستیم که ریشه اش رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم، تنه اش علیّ بن ابی طالب علیه السلام، شاخه هایش
فاطمه، دختر پیامبرعلیهما السلام و میوه اش حسن و حسین علیهما السلام است.
آن شجره نبوّت، خانه رحمت، کلید حکمت، معدن علم و دانش، جایگاه رسالت،محلّ آمد و رفت فرشتگان، موضع سرّ خدا و
ودیعه او، و امانتی است که برآسمان ها و زمین و کوه ها عرضه شد، حرم خداي اکبر، و بیت عتیق خدا و پیمان او هستیم.
علم مرگ و میرها، بلاها، پیش آمدها، وصیّتها و فصل خطاب، زادگاه اسلام ونژاد عرب نزد ماست.
امامان معصوم علیهم السلام انوار درخشان در پیرامون عرش خدا بودند، خداي متعال دستور داد تا تسبیح نمایند، اهل آسمانها
از تسبیح آنها به تسبیح مشغول شدند،آنان در پیشگاه خداي متعال صف زدگان و تسبیح کنندگان هستند، کسی که به پیمان
آنها وفا نماید در واقع به پیمان خداوند وفا نموده است، و کسی که عارف به حقّ آنان باشد در واقع عارف به حق خداست،
آنان عترت رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم هستند، و کسی که منکر حقّ ایشان باشد در واقع منکر حق خداست.
هم ولاه أمراللَّه وخزنه وحی اللَّه وورثه کتاب اللَّه، وهم المصطفون باسم اللَّه والاُمناء علی وحی اللَّه.
آنان فرمانروایان امر خدا و گنجینه هاي وحی پروردگار و وارث کتاب خدا هستند،آنان برگزیدگان به امر خدا و امینان بر
وحی او هستند.
آنان خاندان نبوّت و مرکز رسالت و مأنوسان به حرکات پر و بال فرشتگان هستند، کسانی که جبرئیل به فرمان پروردگار
جلیل، آنان را با خبرِ تنزیل وبرهان و دلیل تغذیه نموده است.
ص: 18
هؤلاء أهل البیت أکرمهم اللَّه بشرفه، و شرّفهم بکرامته، وأعزّهم بالهدي وثبّتهم بالوحی، وجعلهم أئمّه هداه، ونوراً فی الظلم
للنجاه، واختصّهم لدینه وفضّلهم بعلمه، وآتاهم ما لم یؤت أحداً من العالمین.
آنان اهل بیت پیامبرند که خداوند متعال به شرافت خویش آنها را گرامی داشته و باکرامت و لطف خویش مفتخر و بزرگشان
داشته و با هدایت عزیزشان کرده و به وسیله وحی استوارشان نموده و آنها را پیشوایان هدایت براي راهنمایی و نور درخشان
در تاریکی ها براي نجات قرار داده است، آنها را به دین خود مخصوص گردانیده و با علم خویش برتري داده و آنچه به
احدي از جهانیان نداده به آنهابخشیده است.
آنها را پایه دین و جایگاه ودیعه نهادن اسرار پنهان و امینان وحی، و برگزیدگان ازآفریدگان و گواهان بر مردم قرار داده و
آنان را برگزیده و انتخاب کرده واختصاص داده و امتیاز بخشیده و برتري داده و خشنود گردیده و گزینش نموده وبر
گذشتگان بهاء داده است.
آنان را نور جهان، و تکیه گاه مردم، راهنمایان مردم بر روي صراط قرار داده، چراکه آنان امامان هدایت، داعیان به سوي تقوا
و کلمه اعلاي حق تعالی و حجّت عظماي الهی هستند.
هم النجاه والزلفی، هم الخیره الکرام، هم القضاه الحکّام، هم النجوم الأعلام، هم الصراط المستقیم، هم السبیل الأقوم، الراغب
عنهم مارق،والمقصّر عنهم زاهق، واللازم لهم لاحق.
آنان نجات بخش اند که داراي قرب و منزلت هستند، آنان برگزیدگان گرامی وباشخصیّت، داوران فرمان روا، ستارگان
درخشان، صراط مستقیم، شاهراه استوارهستند که هر کس از آنها رو برگرداند گمراه می شود و آنکه در حقّ آنها کوتاهی
کندبدبخت می شود و آنکه از آنها پیروي کند به هدف می رسد.
آنان نور خدا در دلهاي مؤمنان و دریاي گوارا براي تشنگان هستند، هر که به آنهاپناه ببرد ایمن می شود و آنان براي کسی که
به آنان چنگ بزند
ص: 19
محلّ ایمنی وآرامش هستند، آنان دعوت کنندگان به سوي خدا و فرمانبردار اویند، ومجریان دستور پروردگار و حکم
کنندگان به فرمان او هستند.
خداوند متعال پیامبرش را در میان آنها مبعوث کرد، و فرشتگان خدا به سوي آنهافرود می آیند، و به پیامبري که از آنان است
آرامش و سکینه پروردگار نازل گردیده، و روح الأمین بر آنها نزول می کند، و این به جهت لطف و عنایتی است که خداي
متعال بر آنها دارد که این امتیاز را بر آنان بخشیده و آن را بر آنان اختصاص داده است، به آنان تقوا داده و با حکمت
تقویتشان نموده است.
آنان شاخه هاي پاك و ریشه هاي مبارکند، قرارگاه رحمت حق، و گنجینه هاي علم و دانش و وارثان حلم و شکیبایی، و
صاحبان تقوا و عقل و خرد، نور و روشنایی،وارثان پیامبران، و باقی مانده از اوصیا هستند که از خاندان آنها کسی است که
یادش دلنشین و نامش مبارك می باشد؛ یعنی حضرت محمّد مصطفی صلی الله علیه وآله وسلم وپیامبر برگزیده و اُمّی.
و از آن خاندان است فرمانروایی که (همچون ستاره) می درخشید و همچون شیر ژیان می غرّید؛ یعنی حضرت حمزه فرزند
عبدالمطلب علیهما السلام.
1) تشنگان را سیراب کرد؛ یعنی عبّاس بن عبدالمطلب، عموي ) « رماده » و از آن خاندان است کسی که در سال خشکسالی
رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم و همزاد پدرش.
کسی که به دو قبله نماز خواند و دو هجرت کرد و دو ؛« ذوالجناحین » و از آن خاندان است جعفر بن ابی طالب علیهما السلام
بیعت نمود، او از شجره مبارکی است که داراي روانی روشن و برهانی آشکار است.
و از آن خاندان است دوست و برادر حضرت محمّدصلی الله علیه وآله وسلم که پیام رسان از طرف او، صاحب برهان، تأویل و
تفسیر محکم است، امیر و سرپرست مؤمنان وجانشین پیامبر پروردگار جهانیان؛ یعنی علیّ بن ابی طالب که درودهاي پاك
وتهنیت هاي والاي خدا بر او باد.
آري، اینان کسانی هستند که خداوند متعال مودّت و ولایت آنها را بر هر
-1 رماده: خشکسالی که در زمان خلافت غاصبانه عمر پدید آمد، و موجب هلاکت انسان هاي زیاد و تلف شدن سرمایه هاي
فراوانی شد.
ص: 20
مرد وزن مسلمان واجب نموده و در کتاب محکم خود (قرآن) به پیامبرش خطاب فرموده که:
. (1) « قُلْ لا أَسْأَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّهَ فِی الْقُرْبی وَمَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَهً نَزِدْلَهُ فیها حُسْناً إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ شَکُورٌ »
بگو: من هیچ پاداشی براي رسالتم از شما درخواست نمی نمایم جز دوستی ومحبّت بر خاندان و نزدیکانم، و هر کس کار »
.« نیکی انجام دهد بر او نیکی می افزاییم چرا که خداوند آمرزنده و سپاسگزار است
در این هنگام امام باقرعلیه السلام فرمود:
حبّنا أهل البیت. « إقتراف الحسنه »
( محبّت ما خاندان است. ( 2 ،« کار نیک » ؛« اقتراف حسنه » منظور از
--------------------------------------------
« تفسیر امام حسن عسکري علیه السلام » 2) روایت _ 674
وَبِالْوالِدَیْنِ » : در ذیل فرمایش خداي متعال که می فرماید « تفسیر امام حسن عسکري علیه السلام صلوات اللَّه علیه » 2) در / 674
آمده است: ،« و به پدر و مادر نیکی کنید » ؛ (3) « إِحْساناً
رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود:
أفضل والدیکم وأحقّهما لشکرکم محمّد وعلیّ علیهما السلام.
بهترین و سزاوارترین پدر و مادر شما به سپاسگزاري؛ همانا محمّد و علی علیهما السلام هستند.
حضرت علیّ بن ابی طالب علیه السلام فرمود: از پیامبر خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که می فرمود:
أنا وعلیّ أبوا هذه الاُمّه، ولحقّنا علیهم أعظم من حقّ أبوي
. -1 سوره شوري، آیه 23
250 ح 22 ، الیقین فی امره أمیر المؤمنین علیه السلام: 98 / 244 ح 16 و 26 / -2 تفسیر فرات: 395 ح 11 ، بحار الأنوار: 23
. باب 121
. -3 سوره بقره، آیه 83
ص: 21
ولادتهم، فإنّا ننقذهم إن أطاعونا من النار إلی دارالقرار، ونلحقهم من العبودیّه بخیارالأحرار.
من و علی دو پدر این امّت هستیم، همانا حقّ ما بر مردم بزرگتر و بیشتر از حقّ پدر ومادر نژادي آنهاست، چرا که اگر آنان از
ما پیروي کنند آنها را از جهنّم نجات داده وبه سوي بهشت می بریم و از بندگی رهایی داده و به بهترین آزادگان ملحق می
سازیم.
حضرت فاطمه زهراعلیها السلام فرمود:
أبوا هذه الاُمّه محمّد و علیّ علیهما السلام یقیمان أودهم وینقذانهم من العذاب الدائم إن أطاعوهما، ویبیحانهم النعیم الدائم إن
وافقوهما.
محمّد و علی علیهما السلام دو پدر این امّت هستند که اگر از آنان اطاعت کنند آنها را ازکژي ها و انحرافات بازداشته و از
عذاب همیشگی رهایی می بخشند و اگر پیرو آنها باشند نعمت همیشگی را به آنان ارزانی می دارند.
امام حسن علیه السلام فرمود:
محمّد وعلیّ علیهما السلام أبوا هذه الاُمّه، فطوبی لمن کان بحقّهما عارفاً، ولهمافی کلّ أحواله مطیعاً، یجعله اللَّه من أفضل
سکّان جنانه ویسعده بکراماته ورضوانه.
محمّد و علی علیهما السلام دو پدر این امّت هستند، خوشا به حال کسی که به حقّ آنها عارف باشد، و در همه حالات زندگی
از ایشان اطاعت کند که در این صورت خداي متعال از بهترین ساکنان بهشتش قرار داده و با کرامات و رضوانش به سعادت
قرین می سازد.
امام حسین علیه السلام فرمود:
من عرف حقّ أبویه الأفضلین محمّد و علیّ علیهما السلام وأطاعهما حقّ طاعته قیل له: تبحبح فی أيّ الجنان شئت.
کسی که حقّ دو پدر برتر خود؛ محمّد و علی علیهما السلام را بشناسد و حقیقتاً به
ص: 22
تمام وکمال از آنان اطاعت کند، روز قیامت به او خطاب می شود: هر کجاي بهشت را که دوست داري ساکن شو!
امام سجّادعلیه السلام فرمود:
إن کان الأبوان إنّما عظم حقّهما علی أولادهما لإحسانهما إلیهم، فإحسان محمّد وعلیّ علیهما السلام إلی هذه الاُمّه أجلّ
وأعظم، فهما بأن یکونا أبویهم أحقّ.
اگر حقّ پدر و مادر بر فرزند زیاد است به خاطر نیکی و احسانی است که به فرزندان خود می نمایند، بنابراین، احسان و نیکی
محمّد و علی علیهما السلام بر این امّت بیشتر وبزرگتر است، پس سزاوارترند که آن دو بزرگوار دو پدر ایشان باشند.
امام باقرعلیه السلام فرمود:
من أراد أن یعلم کیف قدره عنداللَّه، فلینظر کیف قدر أبویه الأفضلین عنده محمّد وعلیّ علیهما السلام.
هر کس می خواهد بداند که چقدر در نزد خدا مقام و منزلت دارد پس بنگرد که دوپدر برتر او محمّد و علی علیهما السلام
چه اندازه در نزد او احترام و مقام دارند.
امام صادق علیه السلام فرمود:
من رعی حقّ أبویه الأفضلین محمّد وعلیّ علیهما السلام لم یضرّه ما أضاع من حقّ أبوي نفسه وسائر عباداللَّه، فإنّهما یرضیانهم
بسعیهما.
کسی که حقّ دو پدر برتر خود؛ محمّد و علی علیهما السلام را مراعات کند، اگر حقّ پدر ومادر خود و سایر بندگان خدا را
ضایع کرده؛ ضرر و زیانی به او نخواهد بخشید،زیرا محمّد و علی علیهما السلام با کوشش خود آنها را خشنود و راضی
خواهند کرد.
امام کاظم علیه السلام فرمود:
یعظم ثواب الصلاه علی قدر تعظیم المصلّی علی أبویه الأفضلین
ص: 23
محمّدصلی الله علیه وآله وسلم وعلیّ علیه السلام.
ثواب نماز به اندازه تعظیم و احترام نمازگزار نسبت به دو پدر برتر خود؛ محمّد وعلی علیهما السلام بیشتر می شود.
امام رضاعلیه السلام فرمود:
أما یکره أحدکم أن ینفی عن أبیه واُمّه الّذین ولّداه؟ قالوا: بلی واللَّه.قال: فلیجتهد أن لاینفی عن أبیه واُمّه الّذین هما أبواه
الأفضل من أبوي نفسه.
آیا کسی را که از پدر و مادر نژادي خودش دور نمایند ناراحت نمی شود؟ گفتند:چرا سوگند به خدا!
فرمود: پس سعی کنید شما را از پدر و مادري که از پدر و مادر نژادي شما برترهستند، دور ننمایند.
امام جواد علیه السلام در آن هنگام که شخصی در حضور حضرتش گفت: من محمّد وعلی علیهما السلام را چنان دوست می
دارم که اگر مرا قطعه قطعه یا ریزه ریزه کنند دست ازمحبّت آنها برنمی دارم، فرمود:
لاجرم أنّ محمّداًصلی الله علیه وآله وسلم وعلیّاًعلیه السلام معطیاك من أنفسهما ما تعطیهما أنت من نفسک، إنّهما لیستدعیان
لک فی یوم فصل القضاء ما لایفی ما بذلته لهما بجزء من مائه ألف جزء ]من ذلک[.
بدون تردید محمّد و علی علیهما السلام آن مقدار پاداش به تو می دهند که در راه آنها از خود محبّت نشان داده اي، آنان در
روز قیامت آن قدر براي تو درخواست می نمایند که آنچه را تو براي آنان بذل نموده اي یکصد هزارم آن را وفا نکند.
امام هادي علیه السلام فرمود:
من لم یکن والدا دینه محمّدصلی الله علیه وآله وسلم وعلیّ علیه السلام أکرم علیه من والدي نسبه،فلیس من اللَّه فی حلّ ولا
حرام ولا قلیل ولا کثیر.
کسی که دو پدر دینی او یعنی محمّد و علی علیهما السلام در نزد او گرامی تر از پدر و
ص: 24
مادر نژادي او نباشند در واقع از دین خدا - نه از حلالش و نه از حرامش و نه کم و نه زیاد -بهره اي نبرده است.
امام حسن عسکري علیه السلام فرمود:
من آثر طاعه أبوي دینه محمّدصلی الله علیه وآله وسلم وعلیّ علیه السلام علی طاعه أبوي نسبه،قال اللَّه عزّوجلّ له: لأوثرنّک
کما آثرتنی ولاُشرّفنّک بحضره أبوي دینک،کما شرّفت نفسک بإیثار حبّهما علی حُبّ أبوي نسبک.
کسی که اطاعت دو پدر دینی خود محمّد و علی علیهما السلام را مقدّم بر اطاعت پدر و مادرنژادي خود نماید خداي متعال به
او فرماید: هر آینه تو را مقدّم می دارم و به توارزش می دهم چنانکه تو مرا مقدّم داشتی و به تو در حضور دو پدر دینی تو
شرافت و شخصیّت می دهم، چنان که تو خود را با ترجیح دادن محبّت آنها بر پدر و مادر نژادیت شخصیّت و شرافت دادي.
(1)
--------------------------------
« بصائر الدرجات » 3) روایت _ 675
می نویسد: « بصائر الدرجات » 3 ) در کتاب / 675
حنّان بن سدیر گوید: امام باقرعلیه السلام فرمود:
إنّ اللَّه عجن طینتنا وطینه شیعتنا، فخلطنا بهم وخلطهم بنا، فمن کان فی خلقه شی ء من طینتا حنّ إلینا فأنتم واللَّه منّا.
خداي متعال طینت ما و طینت شیعیان ما را عجین نمود، آنگاه سرشت ما را با سرشت آنان و سرشت آنان را با سرشت ما
مخلوط نمود. پس کسی که مقداري ازسرشت ما در سرشت او آمیخته، به سوي ما شوق و اشتیاق دارد. سوگند به خدا! شما از
( ما هستید. ( 2
و در روایت دیگري آمده است:
و سلمان خیر من لقمان.
. 8 ح 11 / 259 ح 8 و 36 / 329 ، بحار الأنوار: 23 - -1 تفسیر امام عسکري علیه السلام: 333
. 11 ح 17 / -2 بصائرالدرجات: 16 ح 8 ، بحار الأنوار: 25
ص: 25
( و سلمان از لقمان بهتر است. ( 1
----------------------------------------------------
« کمال الدین » 4 ) روایت _ 676
می نویسد: « کمال الدین » 4 ) عالم جلیل القدر شیخ صدوق قدس سره در کتاب / 676
ابو حمزه گوید: از امام سجّاد علیه السلام شنیدم که می فرمود:
إنّ اللَّه عزّوجلّ خلق محمّداً وعلیّاً والأئمّه الأحد عشرعلیهم السلام من نور عظمته أرواحاً فی ضیاء نوره، یعبدونه قبل خلق الخلق
یسبّحون اللَّه عزّوجلّ ویقدّسونه، وهم الأئمّه الهادیه من آل محمّد صلوات اللَّه علیهم أجمعین.
همانا خداي متعال محمّد و علی و یازده امام معصوم علیهم السلام را از نور عظمت خویش آفرید که به صورت ارواحی در
روشنی نورش پیش از آفرینش مخلوقات او را عبادت می کردند و به تسبیح و تقدیس او مشغول بودند، و آنان امامان هدایتگر
( ازآل محمّد - که درود خداوند بر همه آنان باد - هستند. ( 2
------------------------------------------------------------
-1 این عبارت آخرین جمله از یک حدیث زیبایی از امام صادق علیه السلام است، به نظر می رسد که در نقل این حدیث
بخش هاي نخستین آن حذف گردیده است، اینک براي نورانیّت دل هاي دوستداران اهل بیت علیهم السلام ترجمه همه
حدیث را نقل می نماییم: فضل بن عیسی هاشمی گوید: به همراه پدرم عیسی به محضر باصفاي امام صادق علیه السلام
از سخنان رسول « سلمان از ما اهل بیت است » شرفیاب شدیم، پدرم عیسی به حضرتش عرض کرد: آیا این حدیث که
خداصلی الله علیه وآله وسلم است؟ حضرت فرمود: آري. عرض کرد: یعنی از فرزندان حضرت عبدالمطلب علیه السلام است؟
فرمود: از ما اهل بیت است. عرض کرد: یعنی از فرزندان حضرت ابوطالب علیه السلام؟ فرمود: از ما اهل بیت است. عرض
کرد: من متوجّه منظور شما نمی شوم. فرمود: اي عیسی! بشناس که او از ما اهل بیت است. آنگاه حضرتش با دست مبارکش
نه چنان که در ذهن تو متصوّر است، بلکه خداوند « از ما اهل بیت است » به سینه شریفش اشاره نمود و فرمود: منظور از این که
متعال طینت و سرشت ما را ازاعلی علیّیین آفرید و طینت و سرشت شیعیان ما را از بخش پایینی آن آفرید، پس آنان از ما
هستند. و سرشت دشمنان ما را از سجّین آفرید و سرشت پیروان آنها را از پایین تر از سرشت آنان آفرید. پیروان دشمنان ما، از
.« 12 ح 22 / 331 ح 42 و 25 / بحار الأنوار: 22 » دشمنان ما هستند ومقام سلمان از مقام لقمان بهتر و والاتر است. رجوع شود به
« مترجم »
15 ح 28 ، منتخب الأثر: 40 ح 73 . این حدیث شریف را ثقه الإسلام کلینی / 318 ح 1، بحار الأنوار: 25 / -2 کمال الدین: 1
530 ح 6 (با اندکی تفاوت) نقل نموده است. / رحمه الله در کتاب کافی: 1
ص: 26
5) روایت جابر بن عبداللَّه _ 677
« کُنْتُمْ خَیْرَ اُمَّهٍ اُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ » : 5) جابر بن عبداللَّه در ذیل تفسیر فرمایش خداي متعال که می فرماید / 677
گوید: ،« شما بهترین اُمّتی بودید که به نفع انسان ها آفریده شدید که امر به معروف می کنید » ؛ (1)
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:
نخستین چیزي که خداي متعال آفرید نور من بود، که آن را از نور خود پدید آورد و از جلال عظمت خویش جدا کرد.
پس نور من، شروع به طواف قدرت الهی نمود تا اینکه در طول هشتاد هزار سال به جلال عظمت الهی رسید، آنگاه براي
تعظیم خدا به سجده افتاد و از آن، نور علی علیه السلام جدا گردید، پس نور من محیط بر عظمت الهی ونور علی علیه السلام
محیط برقدرت او بود.
آنگاه خداي متعال عرش، لوح، خورشید نور، روز، نور دیدگان، عقل، معرفت وچشم هاي مردم و گوشها و دلهاي آنان را از
نور من آفرید، و نور من از نور او (خداي سبحان) جدا گردیده است.
پس ماییم اوّلین، آخرین، سابقین، و ماییم تسبیح کنندگان و ماییم شفاعت کنندگان، ما کلمه خدا هستیم، و ما خاصّان و
برگزیدگان اوییم، ما دوستان خداییم، و ما وجه اللَّه، جنب اللَّه و یمین اللَّه هستیم.
ما امینان خداییم، ما خزانه داران وحی او و ما پرده داران و حاجبان غیب او هستیم، ما معدن تنزیلیم، و معناي تأویل نزد ماست
و جبرئیل در خانه هاي مافرود می آید، و ما محلّ آمد و شد امر خدا و نهایت غیب او هستیم.
ما جایگاه قدس خدا، چراغ هاي حکمت، کلیدهاي رحمت، سرچشمه هاي نعمت،باعث شرافت مردم و بزرگانِ پیشوایان امّت
هستیم.
ما نوامیس عصر، دانشمندان دهر، سروران مردم، سیاستمداران جهان،کفایت کنندگان، فرمانداران، حامیان و ساقیان و راعیان و
راههاي نجات مردم هستیم.
ما راه و سرچشمه سلسبیل و راه پایدار و مستقیم هستیم.
. -1 سوره آل عمران، آیه 110
ص: 27
من آمن بنا آمن باللَّه، ومن ردّ علینا ردّ علی اللَّه، ومن شکّ فینا شکّ فی اللَّه ومن عرفنا عرف اللَّه، ومن تولّی عنّا تولّی عن اللَّه،
ومن أطاعنا أطاع اللَّه.
کسی که به ما ایمان بیاورد به خدا ایمان آورده و کسی که ما را رد کند، خداي را رد کرده است، کسی که در مورد ما تردید
کند به خدا تردید نموده است، کسی که ما را بشناسد خدا را شناخته و کسی که از ما رویگردان باشد از خدا رویگردان شده
است، کسی که از ما اطاعت کند از خدا اطاعت کرده است.
ونحن الوسیله إلی اللَّه، والوصله إلی رضوان اللَّه، ولنا العصمه والخلافهوالهدایه، وفینا النبوّه والولایه والإمامه، ونحن معدن
الحکمه وباب الرحمه وشجره العصمه ونحن کلمه التقوي والمثل الأعلی، والحجّهالعظمی، والعروه الوثقی الّتی من تمسّک بها
نجا.
ما وسیله به سوي خدا و رساننده به رضوان او هستیم. عصمت، خلافت و هدایت از آن ماست، نبوّت، ولایت و امامت در میان
ماست.
ما معدن حکمت، باب رحمت، شجره عصمت هستیم، کلمه تقوا و مثل اعلا،حجّت کبري و عروه الوثقی - که هر کس به آن
( چنگ زند نجات یابد - ما هستیم. ( 1
----------------------------------------
« بصائر الدرجات » 6 ) روایت _ 678
می نویسد: محمّد بن مروان گوید: « بصائر الدرجات » 6 ) در کتاب / 678
از امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود:
هنگامی که خداوند متعال اراده کند تا امام را بیافریند قطره اي از آبی که تحت عرش است بر زمین فرود می آورد، و این
روي درختی واقع می شود، و پدربزرگوار آن امام، از میوه آن درخت می خورد، آنگاه با همسرش نزدیکی می نماید و خداي
متعال امام را خلق می کند.
او در رحم مادرش صدا می شنود و زمانی که متولّد می شود استوانه اي از نور براي او بلند می شود و او اعمال بندگان را می
بیند، آنگاه که رشد کند
22 ح 38 ، به نقل از ریاض الجنان: (مخطوط)، علّامه برسی رحمه الله نیز این حدیث را در مشارق: 39 / -1 بحار الأنوار: 25
(بااندکی تفاوت) نقل کرده است.
ص: 28
وَتَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ صِ دْقاً وَعَدْلًا لا مُبَدِّلَ » : و جوانی خوش قد و قامت گردد، بر زانوي چپ او این آیه شریفه نوشته می شود
و کلمه پروردگار تو با صدق و عدل به حدّ کمال و تمام رسید؛ هیچ کس نمی تواند » ؛ (1) « لِکَلِماتِهِ وَهُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ
(2) .« کلمات او را دگرگون سازد و او شنونده داناست
-----------------------------------------------------------
7 ) روایت بصائر الدرجات از ابوبصیر _ 679
7 ) باز در همان کتاب می خوانیم: ابوبصیر گوید: / 679
در خدمت امام صادق علیه السلام بودم در سالی که فرزندش موسی علیه السلام متولّد شد، هنگامی که در منزل ابواء ( 3) فرود
آمدیم، حضرت براي ما و اصحابش صبحانه مف ّ ص ل و گوارائی تهیّه فرمود، در آن اثنا که ما مشغول خوردن بودیم ناگاه
قاصدي از طرف حمیده، همسر امام صادق علیه السلام آمد و گفت: حمیده می گوید که درد زایمان من شروع شده و شما به
من دستور فرمودید که نسبت به این فرزندت پیش از شما اقدامی ننمایم.
امام صادق علیه السلام برخاست و با خوشحالی و سرور رفت، چیزي نگذشت که حضرتش در حالی که آستینش را بالا زده و
خندان بود برگشت.
گفتیم: خداوند شما را خندان و چشمانتان را روشن نماید! همسرتان حمیده چه کرد؟ فرمود:
خداوند براي من پسري عطا فرمود که او بهترین مخلوقات خداوند است، حمیده از او مطلبی به من گفت که من به آن مطلب
از او داناتر بودم.
عرض کردم: قربات گردم؛ حمیده از آن مولود چه گفت؟
فرمود: او گفت: وقتی آن مولود متولّد شد، دستهایش را بر زمین نهاد و سر به آسمان بلند کرد.
. -1 سوره انعام، آیه 115
. 38 ح 5 / -2 بصائر الدرجات: 431 ح 1، بحار الأنوار: 25
-3 ابواء: روستایی از توابع مدینه است و میان آن و جحفه از طرف مدینه، 23 میل (مسافتی به مقدار یک چشم رس، درحدود
1600 متر) فاصله است و مرقد آمنه علیها السلام مادر پیامبر گرامی صلی الله علیه وآله وسلم نیز در آنجا واقع است.
ص: 29
من به او گفتم: این عمل نشانه رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم و نشانه وصیّ و جانشین بعد از اوست.
عرض کردم: قربانت گردم؛ این عمل چگونه علامت امام است؟
فرمود: در آن شبی که نطفه جدّم بسته شد، شخصی نزد پدرش - که خوابیده بود- آمد، او با خود کاسه اي براي پدرش
آورده بود که در آن شربتی رقیق تر از آب،سفیدتر از شیر، نرمتر از کره، شیرین تر از عسل و خنک تر از برف بود که آن را
به او آشامانید و دستور نزدیکی داد، او با خوشحالی و سرور برخاست و با همسرش نزدیکی کرد و نطفه جدّم بسته شد.
و شبی که نطفه پدرم بسته شد، همان شخصی که نزد جدّم آمده بود حضور پیداکرد و همان شربت را به او آشامانید و دستور
نزدیکی داد و جدّم با همسرش نزدیکی کرد و نطفه پدرم بسته شد.
و شبی که نطفه من بسته شد شخصی نزد پدرم آمد و به او آنچه به آنها خورانیده بود نیز خورانید و دستور نزدیکی داد و
پدرم با خوشحالی برخاست و با همسرش نزدیکی کرد و نطفه من بسته شد.
و شبی که نطفه این فرزندم بسته شد، شخصی نزد من آمد و آنچه به آنها خورانیده بود به من نیز خورانید و همان دستور را به
من نیز داد و با خوشحالی وسرور با آن که می دانستم خدا به من چه عطا می نماید برخاستم و با همسرم نزدیکی کردم و نطفه
فرزندم بسته شد.
همانا نطفه امام از شربتی است که به تو خبر دادم، هنگامی که آن، چهل شب دررحم مادرش قرار گیرد خداوند براي او
ستونی از نور در رحم مادرش نصب می نماید و با آن به اندازه دید چشمش می نگرد، پس زمانی که چهار ماهه شد فرشته
می آید و بر بازوي راستش می نویسد: « حیوان » اي بنام
و کلمه پروردگار تو با صدق و عدل به حدّ کمال » ؛ (1) « وَتَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ صِ دْقاً وَعَدْلًا لا مُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ وَهُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ »
و تمام رسید؛
. -1 سوره انعام، آیه 115
ص: 30
.« هیچ کس نمی تواند کلمات او را دگرگون سازد و او شنونده داناست
و چون از مادرش متولّد می شود، دستهایش را بر زمین می گذارد و سرش را به آسمان بلند می کند، موقعی که دستش را بر
زمین می گذارد در واقع همه علوم و دانشهایی که خداوند از آسمان به زمین می فرستد او دریافت می نماید، وقتی سرش را
به آسمان بلند می کند از درون عرش ندا دهنده اي از جانب پروردگارعزّت از افق اعلا او را به نام خود و نام پدرش صدا می
زند و می گوید:
یافلان! أثبت ثبّتک اللَّه، فلعظیم ما خلقک أنت صفوتی من خلقی،وموضع سرّي وعیبه علمی، لک ولمن تولاّك أوجبت
رحمتی، وأسکنت جنّتی وأحللت جواري. ثمّ وعزّتی لاُصلینّ من عاداك أشدّ عذابی، وإن أوسعت علیهم من سعه رزقی.
اي فلانی! ثابت و استوار باش، خدا تو را ثابت بدارد، سوگند به عظمت آنچه تو راآفریدم! تو برگزیده از میان خلقم، و محلّ
راز و صندوق علم و دانش من هستی،براي تو و هر که از تو پیروي کند رحمتم را واجب نمودم، و در بهشتم ساکن کردم ودر
جوار خودم قرار دادم.
به عزّتم سوگند! هر که با تو دشمنی کند با عذاب سخت خود او را بسوزانم، گرچه آنها را از روزي واسعه ام بهره مند سازم.
زمانی که صداي منادي پایان پذیرد، امام این آیه را در پاسخ او می خواند:
.«... خداوند گواهی می دهد که معبودي جز او نیست و فرشتگان نیز » ؛ (1) «... شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلّا هُوَ وَالْمَلائِکَهُ »
چون چنین گوید، خداوند، علم اوّل و علم آخر را به او عطا می فرماید، و او را مستوجب ملاقات روح در شب قدر می نماید.
عرض کردم: قربانت گردم؛ آیا روح همان جبرئیل نیست؟
فرمود: جبرئیل از جنس فرشتگان است و روح آفریده اي است که بزرگتر ازفرشتگان، مگر نه این است که خداي متعال می
فرماید:
. -1 سوره آل عمران، آیه 18
ص: 31
(2) .« فرشتگان و روح فرود می آیند » ؛ (1) « تَنَزَّلُ الْمَلائِکَهُ وَالرُّوحُ »
--------------------------------------------
8) روایت تفسیر برهان _ 680
نقل کرده که: « برهان » 8) باز در همان منبع از کتاب شریف / 680
عدّه اي از اصحاب ما روایت کرده اند که حضرتش فرمود:
لاتتکلّموا فی الإمام، فإنّ الإمام یسمع الکلام وهو جنین فی بطن اُمّه.
در مورد مقام و منزلت امام صحبت نکنید ( 3) ، چرا که امام کسی است که در رحم مادرش - که جنین است - می شنود.
وَتَمَّتْ کَلِمَهُ رَبِّکَ صِدْقاً وَعَدْلًا لامُبَدِّلَ لِکَلِماتِهِ » : چون مادرش او را بزاید فرشته اي در میان دو چشمش این آیه را می نویسد
و کلمه پروردگار تو با صدق و عدل به حدّ کمال وتمام رسید؛ هیچ کس نمی تواندکلمات او را »؛ (4) « وَهُوَ السَّمیعُ الْعَلیمُ
.« دگرگون سازد و او شنونده داناست
( و چون قیام به امر الهی کند براي او از هر شهري ستونی از نور بلند می شود تا به وسیله آن نظاره گر اعمال بندگان باشد. ( 5
و در روایت یونس بن ظبیان پس از تفسیر این آیه، آمده است:
فإذا خرج إلی الأرض اُوتی الحکمه وزیّن بالعلم والوقار، واُلبس الهیبه،وجعل له مصباح من نور فعرف به الضمیر، ویري به
أعمال العباد.
. -1 سوره قدر، آیه 4
549 ح 1. نظیر این روایت را ثقه الإسلام کلینی / 42 ح 17 ، تفسیر برهان: 1 / -2 بصائر الدرجات: 440 ح 4، بحار الأنوار: 25
385 ح 1 نقل کرده است. / رحمه الله نیز در کافی: 1
یعنی در مورد « در این مورد صحبت نکنید » -3 علّامه مجلسی رحمه الله در توضیح این حدیث شریف گوید: منظور از این که
نصب امام و تعیین آن با آرا و نظریّات خود سخن نگویید، یا این که در توصیف امام سخن نگویید، چرا که مقام و منزلت امام
بسی شگفت و فراتر از عقول شماست.
. -4 سوره أنعام، آیه 115
. 45 ح 21 / 550 ح 5، بحار الأنوار: 25 / -5 بصائر الدرجات: 435 ح 1، تفسیر برهان: 1
ص: 32
هنگامی که امام از شکم مادرش فرود می آید؛ حکمت به او عطا می شود و با علم ووقار مزیّن می گردد و لباس هیبت بر
اندام ملکوتیش پوشانیده، و براي او چراغی ازنور قرار داده می شود که با آن ضمیر انسانها را شناخته و به اعمال بندگان می
( نگرد. ( 1
--------------------------------------------------
9 ) روایت اصول کافی _ 681
آمده است: « کافی » 9 ) در کتاب شریف / 681
محمّد بن اسماعیل بن بزیع گوید: از امام ابی جعفرعلیه السلام در مورد امامت سئوال نمودم و گفتم: آیا ممکن است امام
کمتر از هفت سال داشته باشد؟ فرمود:
آري، کمتر از پنج سال هم می شود.
مؤلّف رحمه الله گوید: این حدیث، اشاره به امام قائم ارواحنا فداه دارد، زیرا بنا بر اکثر روایات آن حضرت به هنگام امامت
( چند ماه، یا یک سال و چند ماه کمتر از پنج سال داشتند. ( 2
-----------------------------------------------------
10 ) روایت معانی الأخبار و... _ 682
آمده است: « عیون اخبار الرضا علیه السلام » و « خصال » ،« معانی الأخبار » 10 ) در کتاب هاي / 682
حسن بن فضّال از پدرش نقل می کند که امام رضاعلیه السلام فرمود:
للإمام علامات، یکون أعلم الناس وأحکم الناس وأتقی الناس وأحلم الناس وأشجع الناس وأسخی الناس وأعبد الناس، ویولد
مختوناً ویکون مطهّراً، ویري من خلفه کما یري من بین یدیه، ولایکون له ظلّ.
امام علیه السلام داراي نشانه هائی است (که عبارتند از): او داناترین، داورترین، پرهیزکارترین، بردبارترین، شجاع ترین،
سخاوتمندترین، عابدترین مردم است.به صورت ختنه شده پا به دنیا می گذارد و پاك و مطهّر است، همان طور که از پیش
روي ببیند از پشت سر نیز، سایه ندارد.
. 39 ح 8 / 551 ح 10 ، بحار الأنوار: 25 / -1 بصائر الدرجات: 432 ح 4، تفسیر برهان: 1
. 103 ح 6 / 384 ح 5، بحار الأنوار: 25 / -2 الکافی: 1
ص: 33
هنگامی که از مادرش متولّد شده و به زمین فرود می آید دو کف دست خود برزمین می نهد، و صداي خویش را به شهادتین
بلند می کند. « لا إله إلّا اللَّه، محمّد رسول اللَّه »
محتلم نمی شود، چشمش به خواب می رود ولی قلبش بیدار است، محدَّث است (یعنی صداي فرشتگان را می شنود)، زره
رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم اندازه اندام زیباي اوست، ادرار و مدفوعش دیده نمی شود، زیرا خداوند زمین را مأمور
کرده که آنچه از او خارج شود ببلعد.
بوي بدن امام علیه السلام از بوي مشک پاکیزه تر و خوشبوتر است، اختیار او بر جان مردم از خودشان سزاوارتر است، نسبت
به مردم از پدر و مادرشان دلسوزتر ومهربانتر است.
او در مقابل خداي متعال از همه مردم متواضع تر است و از همه مردم به آنچه مأمور است عامل تر می باشد، و از آنچه نهی
شده از همه مردم بیشتر خودداري می نماید.
دعاي او مستجاب است تا جایی که اگر دعا کند سنگی بشکافد دو نیم خواهدشد.
نزد او اسلحه رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم وشمشیرش ذوالفقار است، نزد او صحیفه اي است که اسامی شیعیان آنان تا
روز رستاخیز در آن نوشته شده است، و صحیفه اي است که اسامی دشمنانشان تا روز قیامت نوشته شده است.
وتکون عنده الجامعه وهی صحیفه طولها سبعون ذراعاً، فیها جمیع مایحتاج إلیه ولد آدم.
است و آن نوشته اي است به طول هفتاد ذراع، که تمام مایحتاج انسانها در آن موجود است. « جامعه » نزد امام علیه السلام
و نزد امام علیه السلام است جفر اکبر و اصغر - که پوست بز و پوست گوسفندي است - که در آن دو تمام علوم حتّی جریمه
یک خراش و مجازات زدن یک تازیانه و نصف آن یا یک سوّم آن، در آن نوشته شده است.
( و مصحف فاطمه علیها السلام نیز نزد امام علیه السلام است. ( 1
---------------------------------------------
169 ح 1، الإحتجاج: 437 ، بحار / 527 ح 1، عیون اخبار الرضا علیه السلام: 1 / -1 معانی الأخبار: 101 ح 4، الخصال: 2
. 116 ح 1 / الأنوار: 25
ص: 34
« بصائر الدرجات » و « اختصاص » 11 ) روایت _ 683
آمده است: « بصائر الدرجات » منسوب به شیخ مفید قدس سره و کتاب « اختصاص » 11 ) در کتاب / 683
ابان بن تغلب گوید: در محضر باسعادت امام صادق علیه السلام شرف حضور داشتم که شخصی از علماي یمن وارد شد، امام
صادق علیه السلام فرمود:
اي یمنی! آیا در میان شما علما و دانشمندانی هستند؟ گفت: آري.
حضرت فرمود: دانش علماي شما تا کجا می رسد؟
گفت: در یک شب مسافت یک ماه راه را ( 1) طی می کند، و از پرنده فال می گیرد واز آثار و علایم پی زنی می کند.
حضرت فرمود: پس عالم و دانشمند مدینه از عالم شما داناترست.
گفت: دانش عالم شما به کجا منتهی می شود؟ حضرت فرمود:
إنّه یسیر فی ]کلّ[ صباح واحد مسیره سنه کالشمس إذا اُمرت، إنّها الیوم غیر مأموره، ولکن إذا اُمرت تقطع إثنی عشر شمساً،
وإثنی عشر قمراً،وإثنی عشر مشرقاً، وإثنی عشر مغرباً، وإثنی عشر برّاً، وإثنی عشربحراً، وإثنی عشر عالماً.
او هر بامداد مسافت یک سال راه را طی می کند، مانند خورشید اگر مأموریّت پیداکند، همانا امروز بیش از آن مأموریّت
ندارد، اگر مأموریّت پیدا کند، مسافت دوازده خورشید، دوازده ماه، دوازده مشرق، دوازده مغرب، دوازده خشکی،دوازده دریا
و دوازده جهان را طی می کند.
راوي گوید: چیزي در دست یمنی نماند و ندانست چه بگوید، به همین جهت، امام صادق علیه السلام سخن خود را ادامه
( ندادند. ( 2
-------------------------------------------
از امام کاظم علیه السلام « البصائر » 12 ) روایت _ 684
می نویسد: « البصائر » 12 ) در کتاب / 684
علیّ بن جعفر گوید: از امام کاظم علیه السلام شنیدم که فرمود:
آمده: در یک شب مسافت دو ماه راه. « بحار الأنوار » و « بصائر » -1 در
. 227 ح 9 / 342 ح 32 و 58 / -2 الإختصاص: 312 (با اندکی تفاوت)، بصائر الدرجات: 401 ح 14 ، بحار الأنوار: 57
ص: 35
لو اُذن لنا لأخبرنا بفضلنا.
اگر به ما اجازه داده شود مردم را از فضایل خودمان آگاه می نماییم.
گفتم: آیا علم و دانش شما نیز شامل آن فضایل است؟
( فرمود: العلم أیسر من ذلک؛ علم کمترین فضایل ماست. ( 1
----------------------------------
از امام صادق علیه السلام « البصائر » 13 ) روایت _ 685
13 ) باز در همان کتاب آمده است: / 685
عبداللَّه بن بکر ( 2) ارجانی - در یک حدیث مفصّلی - از امام صادق علیه السلام نقل می کند که حضرتش فرمود:
یابن بکر! إنّ قلوبنا غیر قلوب الناس، إنّا مصفّون مصطفون، نري مالایري الناس، ونسمع ما لایسمعون، وإنّ الملائکه تنزل علینا
فی رحالنا وتقلّب علی فرشنا وتشهد ]طعامنا[ وتحضر موتانا.
اي فرزند بکر! دل هاي ما غیر از دل هاي مردم است، ما پاك و برگزیده هستیم،چیزهایی را می بینیم که مردم نمی بینند، و
چیزهایی را می شنویم که مردم نمی شوند، همانا فرشتگان به منازل ما فرود می آیند و روي فرشایمان قدم می گذارند و شاهد
سفره ما هستند و در (تشییع جنازه) مردگان ما حاضر می شوند.
آنان از اخباري که هنوز اتّفاق نیفتاده ما را آگاه می سازند و با ما نماز می خوانند وبراي ما دعا می کنند، و بالهاي خود را
(براي تبرّك) به ما می مالند، و بچّه هاي مارا روي بالهایشان حرکت می دهند، و مانع رسیدن جنبندگان و آزار آنها به ما می
شوند، و روییدنی هاي زمین را در فصل خودش به ما می رسانند، آب هرزمینی را براي ما می آورند که در ظرفهاي ما وجود
دارد.
هر روز هیچ ساعت و هیچ وقت نمازي نیست جز آن که آنها ما را مطّلع می نمایند، شبی نیست که بر ما بگذرد مگر این که
اخبار هر سرزمین را با اتّفاقات آن براي ما می آورند، اخبار جنّ، اخبار اهل هوا از فرشتگان، هر پادشاهی که در زمین می میرد
و کسی که جانشین او می شود و چگونگی
. 371 ح 21 ، مختصر البصائر: 68 / -1 بصائر الدرجات: 512 ح 27 ، بحار الأنوار: 25
آمده است. « بکیر » -2 در نسخه اي
ص: 36
رفتار او با پیشینیان،خبر همه را می آورند، اخبار شش زمین تا زمین هفتم به ما می رسد.
عرض کردم: قربانت گردم، انتهاي این کوه کجاست؟
فرمود: انتهاي این کوه تا زمین ششم است، و جهنّم در یکی از وادیهاي آن تعداد قرار دارد، در آن وادي نگهبانانی هستند که
تعداد آنها از ستارگان آسمانها وقطرات باران و آنچه در دریاها و زمین است بیشتر است، که هر فرشته به کاري گماشته شده
و از آن سرپیچی نمی کند.
عرض کردم: آیا همه این اخبار را به محضر همه شما می آورند؟
فرمود: نه، این اخبار به صاحب این امر (یعنی امام زمان علیه السلام) می رسد، علم وقدرت ما آن اندازه است که مردم توان
حمل آن و توان قضاوت در آن را ندارند،ولی ما در آن موارد حکم می کنیم، کسی که حکم ما را نپذیرد فرشتگان او را
برقول ما مجبور می کنند و دستور می دهند به کسانی که نگهبان او هستند او را مجبور و وادار به قول ما نمایند، اگر از جنّیان
مخالف یا کافر باشد او را به بندمی کشند، و آن قدر شکنجه می دهند تا حکم ما را بپذیرد.
عرض کردم: قربانت گردم، آیا امام، مابین مشرق و مغرب را می بیند؟
فرمود: اي فرزند بکر! پس چگونه می تواند حجّت و امام براي مشرق و مغرب باشد، در حالی که آنها را نبیند و در میان آنها
فرمانروائی نکند؟ چگونه حجّت وامام است بر مردمی که از چشم او پنهانند و قدرتی بر آنها ندارد و آنان بر اوقدرت ندارند؟
و چگونه احکام الهی را به مردم می رساند و گواه بر مردم است درصورتی که آنها را نمی بیند؟
و چگونه حجّت و امام بر آنهاست در حالی که از نظر او پنهان هستند و میان او وآنها حایل و مانعی است؟ که مأموریّت را از
جانب خدا در حقّ آنها انجام دهد،حال آنکه خداي می فرماید:
؛ (1) « وَما أَرْسَلْناكَ إِلّا کافَّهً لِلنَّاسِ »
.« ما تو را جز براي همه مردم نفرستادیم »
یعنی ما تو را بر همه کسانی که روي کره زمین هستند، فرستادیم.
. -1 سوره سبأ، آیه 28
ص: 37
والحجّه من بعد النبیّ صلی الله علیه وآله وسلم یقوم مقامه، وهو الدلیل علی ما تشاجرت فیه الاُمّه، والآخذ بحقوق الناس، والقیام
بأمراللَّه والمنصف لبعضهم من بعض.
و حجّت و امام پس از پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم جانشین و قائم مقام اوست، او راهنما براي حلّ اختلافاتی است که میان
مردم واقع می شود، و مدافع حقوق مردم است، و به امرخدا قیام کننده و داد بعضی را از دیگري می گیرد.
پس اگر در میان مردم کسی نباشد که گفتارش میان مردم نافذ باشد تا گفتار خدارا اجرا کند که خداوند می فرماید:
؛ (1) « سَنُریهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَفِی أَنْفُسِهِمْ »
پس کدام آیه و نشانه اي در آفاق ،« به زودي نشانه هاي خود را در اطراف جهان و در درون جانشان به آنها نشان می دهیم »
جز ماست که خداوند به اهل زمین نشان داده؟
و در مورد دیگر فرموده:
؛ (2) « ما نُریهِمْ مِنْ آیَهٍ إِلّا هِیَ أَکْبَرُ مِنْ اُخْتِها »
.« ما هیچ آیه اي به آنان نشان نمی دادیم مگر این که از دیگري بزرگتر بود »
پس کدام آیه از ما بزرگتر است؟!
سوگند به خدا! همانا بنی هاشم و قریش از آنچه خداوند به ما عطا فرموده آگاه وباخبرند، ولی حسادت آنها را هلاك نمود
همان طور که شیطان را هلاك کرد.
آنان در مواقعی که ناچارند و بر جان خود می ترسند نزد ما می آیند و از مامی پرسند و ما بر آنها توضیح می دهیم و راه حلّی
نشان می دهیم، آنگاه می گویند: گواهی می دهیم که شما اهل علم هستید. سپس بیرون می روند و درنزد دیگران می گویند:
ما کسی را که گمراه تر از پیروان آنها باشند و حرف آنها رابپذیرند، ندیدیم!!
عرض کردم: قربانت گردم، مرا از امام حسین علیه السلام آگاه ساز، اگر قبر آن
. -1 سوره فصّلت، آیه 53
. -2 سوره زخرف، آیه 48
ص: 38
حضرت را بشکافند چیزي در قبر آن می یابند؟ فرمود:
اي پسر بکر! چه پرسش هاي بزرگی می نمایی؟ امام حسین علیه السلام به همراه پدر،مادر، و برادرش امام حسن علیه السلام
در جایگاه رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم هستند، زندگی می کنند همان گونه آن حضرت زندگی می کند و روزي می
خورند همان طوري که آن حضرت روزي می خورد، اگر در آن ایّام نبش قبر می شد البتّه در آنجا پیدا می شد ولی امروز او
در نزد پروردگارش زنده است و محلّ سپاهیانش را نظاره گر است و او به عرش الهی نگاه می کند چه زمانی دستور حمل آن
به او داده می شود.
او در طرف راست عرش الهی است و می گوید: پروردگارا! آنچه به من وعده داده اي وفا کن!
او به زوّار خود نگاه می کند و به اسم و اسم پدرانشان و درجات و مقامات آنها نزدخدا از شما نسبت به فرزند و خانه هایتان
آگاه تر است. او کسانی را که به او گریه می کنند می بیند و از روي مهر و محبّت براي آنها طلب آمرزش می کند، و از پدر
گرامی اش می خواهد تا براي ایشان استغفار کند ومی فرماید: لو تعلم أیّها الباکی! مااُعدّ لک لفرحت أکثرممّا جزعت.
اي گریه کننده! اگر بدانی خداوند چه چیزي براي تو فراهم آورده شادیت از گریه ات بیشتر می شود.
و هر کدام از فرشتگان آسمان که صداي گریه او را می شنوند و آنانی که در حرم امام حسین علیه السلام هستند بر آن گریه
( کنندگان از روي محبّت استغفار می نمایند و وي بدون گناه از آن مکان مقدّس برمی گردد. ( 1
------------------------------------------
« بحار الأنوار » 14 ) روایت _ 686
آمده است: « بحار الأنوار » 14 ) در کتاب / 686
اسود بن سعید گوید: من در محضر امام باقرعلیه السلام بودم که حضرتش بدون آن که من چیزي
374 ضمن ح 24 . این حدیث در / -1 کامل الزیارات: 541 ضمن ح 2، الإختصاص: 340 (بخشی از حدیث)، بحار الأنوار: 25
148 ح 1 به نقل از کامل الزیارات / 142 ح 340 ، و تفسیر برهان: 4 / 884 ح 12 ، مدینه المعاجز: 6 / کتاب هاي تأویل الآیات: 2
292 ح 35 بخشی ازحدیث را از کامل الزیارات / 300 ح 4 و 44 / نقل شده است. باز علّامه مجلسی رحمه الله در بحار الأنوار: 27
550 ح 381 همین کتاب نقل شده است. / نقل نموده است. گفتنی است که بخشی از این حدیث در ج 1
ص: 39
بپرسم،ابتدا به سخن نمود و فرمود:
نحن حجّهاللَّه، ونحن باب اللَّه، ونحن لسان اللَّه ونحن وجه اللَّه، ونحن عین اللَّه فی خلقه، ونحن ولاه أمراللَّه فی عباده.
ما حجّت خدا، باب خدا، زبان (گویاي) خدا، وجه خدا و چشم خدا در میان مردم هستیم، ما والیان امر خدا در میان بندگان او
هستیم.
آنگاه فرمود: اي اسود بن سعید! همانا میان ما و هر سرزمینی نخی همانند نخ بنّا است، هرگاه در مورد امري مأمور شویم این
نخ را می کشیم و مرکز زمین با بازارها و خانه هایش در نزد ما حاضر می گردند تا این که امر خداي متعال را در آن اجرا
( نماییم. ( 1
------------------------------------------------
از امام صادق علیه السلام « لانوار 􀀀 بحار ا » 15 ) روایت _ 687
15 ) باز در همان منبع می نویسد: / 687
مفضّل گوید: امام صادق علیه السلام می فرماید:
لو اُذن لنا أن نعلم الناس حالنا عنداللَّه ومنزلتنا منه لما احتملتم.
اگر به ما اجازه داده شود که مردم را از مقام و منزلت خود نزد خدا آگاه کنیم، تاب وتوان آن را ندارید.
پرسید: آیا نظر شما در مورد علم و دانش است؟ فرمود:
العلم أیسر من ذلک، إنّ الإمام وکر لإراده اللَّه عزّوجلّ، لایشاء إلّا من یشاء اللَّه.
( علم کمترین مرتبه آن است، همانا امام علیه السلام آشیانه اراده خداي متعال است،نمی خواهد جز آن را که خدا بخواهد. ( 2
--------------------------------------------------
از امام صادق علیه السلام « امالی » 16 ) روایت _ 688
می نویسد: « امالی » 16 ) در کتاب / 688
ابو حمزه گوید: از امام همام جعفرصادق علیه السلام (در مورد چگونگی علومشان) شنیدم که می فرمود:
384 ح 40 . این حدیث را شیخ مفید رحمه الله در الإختصاص: 318 از فرمایش امام علیه / -1 المحتضر: 127 ، بحار الأنوار: 25
یا » : نقل کرده، شیخ صفّار رحمه الله نیز در بصائر الدرجات: 61 ح 1 تا فرمایش امام علیه السلام « یا أسود بن سعید » : السلام
نقل کرده است. « أسود بن سعید
549 ح 379 همین کتاب نقل شده و نظیر این حدیث در / 385 ح 41 . این حدیث در ج 1 / -2 المحتضر: 128 ، بحار الأنوار: 25
همین مجلّد ح 684 بیان گردید.
ص: 40
همانا بعضی از ما (امامان) به دلش خطور می شود، و برخی در خواب به او(اخباري) داده می شود، و برخی از ما نیز صدا را
مانند صداي زنجیري که در میان تشت بزنند می شنود، و به برخی از ما صورتی بزرگتر از جبرئیل و میکائیل می آید.
امام صادق علیه السلام فرمود:
منّا من ینکت فی قلبه، ومنّا من یقذف فی قلبه، ومنّا من یخاطب.
( بعضی از ما به دلش خطور می شود و برخی از ما در دلش الهام می شود، و برخی از ما با او صحبت می کنند. ( 1
---------------------------------------------
« إحتجاج » و « إرشاد » 17 ) روایت _ 689
می نویسد: « إحتجاج » و « إرشاد » 17 ) در کتاب / 689
امام صادق علیه السلام فرمود:
علمنا غابر و مزبور، ونکت فی القلوب، ونقر فی الأسماع، وإنّ عندناالجفر الأحمر والجفر الأبیض ومصحف فاطمه علیها السلام،
وعندنا الجامعه، فیها جمیع ما یحتاج إلیه الناس.
دانش ما غابر، مزبور، خطور به قلب و خوردن به گوش است، همانا جفر احمر،جفر سفید و مصحف فاطمه علیها السلام نزد
ماست، و همچنین جامعه - که در آن تمام نیازمندي هاي مردم است - نزد ماست.
از تفسیر این کلام امام علیه السلام پرسیدند. حضرت فرمود:
غابر یعنی علم به آنچه پدید می آید. مزبور یعنی علم به آنچه قبلًا بوده و پدیدآمده است. خطور به قلب عبارت از همان الهام
است. به گوش خوردن، همان شنیدن صداي فرشتگان است که سخن آنها را می شنویم ولی خودشان رانمی بینیم.
جفر احمر، ظرفی است که در آن اسلحه رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم است و از آن خارج نمی شود تا آنکه قائم ما اهل
بیت قیام نماید.
جفر سفید، ظرفی است که در آن تورات موسی، انجیل عیسی، زبور داوود وکتاب هاي آسمانی قدیم است.
19 ح 3. این حدیث ادامه دارد. / -1 امالی طوسی: 407 ح 63 مجلس 14 ، بحار الأنوار: 26
ص: 41
مصحف فاطمه علیها السلام، شامل وقایعی است که رخ می دهد و در آن اسامی کسانی که تا روز قیامت حکومت می کنند،
آمده است.
وأمّا الجامعه: فهو کتاب طوله سبعون ذراعاً، إملاء رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم من فلق فیه وخطّ علیّ بن أبی طالب علیه
السلام بیمینه، فیها واللَّه، جمیع ما تحتاج إلیه الناس إلی یوم القیامه، حتّی أنّ فیه أرش الخدش، والجلده ونصف الجلده.
جامعه، عبارت از کتابی است به طول هفتاد ذراع، که پیامبر خداصلی الله علیه وآله وسلم از زبان مبارکش املاء فرموده و علی
علیه السلام با دست مبارکش نوشته است، به خدا سوگند! درآن، تمام مایحتاج مردم تا روز قیامت وجود دارد، حتّی جریمه
( خراش، و تازیانه ونصف آن آمده است. ( 1
-------------------------------------------
از امام باقر علیه السلام « اختصاص » 18 ) روایت _ 690
آمده است: « اختصاص » 18 ) در کتاب / 690
محمّد بن مسلم گوید: امام باقرعلیه السلام فرمود:
إنّ رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم أنال فی الناس وأنال، وعندنا عري العلم وأبواب الحکم ومعاقل العلم وضیاء الأمر
وأواخیه؛ فمن عرفنا نفعته معرفته،وقبل منه عمله ومن لم یعرفنا لم ینفعه اللَّه بمعرفه ما علم، ولم یقبل منه عمله.
همانا رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم مردم را از علوم زیادي برخوردار و بهره مند نمود، (و از هرجهت که پرسش می شد
پاسخ می فرمود) و در نزد ما علوم خالص و صحیح است ودرهاي حکمت و گنجینه هاي علم و روشنائی امر و محکم گاه آن
است که نمی گذارد علوم از بین رفته و متشتّت گردد.
پس هر که ما را بشناسد معرفت و شناسایی او برایش سودمند است، و عملش پذیرفته می شود و هر که ما را نشناسد علمی که
( دارد نفعی برایش نخواهد داشت وعملش پذیرفته نخواهد شد. ( 2
-------------------------------------------------
. 18 ح 1 / 134 ، الإرشاد: 274 ، بحار الأنوار: 26 / -1 الإحتجاج: 2
. 32 ح 47 / -2 الإختصاص: 303 ، بحار الأنوار: 26
ص: 42
از امام جواد علیه السلام « بصائر الدرجات » 19 ) روایت _ 691
آمده است: « بصائر الدرجات » 19 ) در کتاب / 691
حسن بن عبّاس بن جریش ازامام جواد علیه السلام نقل کرده که حضرتش فرمود:
امام صادق علیه السلام می فرماید:
إنّا أنزلناه نور کهیئه العین علی رأس النبیّ والأوصیاء، لایرید أحد منّا علم أمر من أمر الأرض، أو أمر من أمر السماء إلی الحجب
الّتی بین اللَّه وبین العرش إلّا رفع طرفه إلی ذلک النور، فرأي تفسیر الّذي أراد فیه مکتوباً.
نوري است به صورت خورشید بالاي سر پیامبر و اوصیا است، احدي از ما دانستن چیزي از مسایل زمینی « إنّا انزلناه » منظور از
یا آسمانی تا حجابهایی که میان خدا و عرش اوست را اراده نمی کند جز آنکه نگاهی به سوي این نور می کند و آنچه که
( می خواهد به صورت نوشته شده، می بیند. ( 1
در اینجا خورشید باشد و احتمال دارد به معناي دیدبان یا جاسوس باشد. « عین » مؤلّف رحمه الله گوید: شاید مراد از
------------------------------------------------
از امام صادق علیه السلام « بصائر الدرجات » 20 ) روایت _ 692
20 ) باز در همان کتاب آمده است: / 692
علیّ بن اسماعیل ازرق گوید: امام صادق علیه السلام فرمود:
إنّ اللَّه أحکم وأکرم وأجلّ وأعظم وأعدل من أن یحتجّ بحجّه ثمّ یغیّب عنه شیئاً من اُمورهم.
خداي متعال حکیم تر، کریم تر، بزرگوارتر، بزرگتر و عادلتر از آن است که بر بندگان خود حجّتی قرار دهد، آنگاه از او امور
( مردم را پنهان نماید. ( 2
----------------------------------------------------------
« بصائر الدرجات » 21 ) روایت دیگر _ 693
21 ) باز در همان منبع آمده است: / 693
ابو ربیع شامی گوید: خدمت امام صادق علیه السلام عرض کردم: حدیثی از عمرو بن حمق ( 3) شنیده ام.
. 135 ح 11 / -1 بصائر الدرجات: 442 ح 5، بحار الأنوار: 26
. 138 ح 5 / -2 بصائر الدرجات: 123 ح 1، بحار الأنوار: 26
-3 در مصدر آمده: عمرو بن اسحاق.
ص: 43
حضرت فرمود: بگو (چه حدیثی است؟).
عرض کردم: عمرو محضر امیرمؤمنان علی علیه السلام شرفیاب می شود و در چهره آن حضرت آثار زردي مشاهده می کند،
می پرسد: این زردي از چیست؟ آن حضرت اظهار درد و ناراحتی می نماید.
آنگاه علی علیه السلام به او می فرماید:
إنّا لنفرح لفرحکم، ونحزن لحزنکم، ونمرض لمرضکم، وندعو لکم،وتدعون فنؤمّن.
ما با شادي شما شادمان می گردیم و با حزن شما محزون، با بیماري شما بیمارمی شویم و براي شما دعا می کنیم و شما دعا
. ( می کنید ما آمین می گوییم ( 1
عمرو گوید: آنچه فرمودي فهمیدم؛ ولی چگونه ما دعا می کنیم شما آمین می گویید؟ فرمود:
براي ما فرق نمی کند و برابر است کسی که حضور داشته باشد یا این که غایب باشد (دعاي او را می شنویم).
حضرت صادق علیه السلام فرمود:
( عمرو راست گفته است. ( 2
------------------------------------------
اي رمیله! هر مؤمنی بیمار می شود ما نیز به واسطه بیماري او بیمار می شویم و هر مؤمنی محزون می گردد ما نیز به سبب حزن
.« 154 ح 42 / بحار الأنوار: 26 » . او محزون می گردیم، وقتی دعا می کند ما براي دعاي وي آمین می گوییم
از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام « إرشاد القلوب » 22 ) روایت _ 694
می نویسد: « إرشاد القلوب » 22 ) در / 694
شیخ مفیدرحمه الله در یک حدیث مرفوعه ازحضرت سلمان فارسی رضوان اللَّه علیه نقل می کند که گوید:
امیر مؤمنان علی علیه السلام فرمود:
یا سلمان! الویل کلّ الویل لمن لایعرفنا حقّ معرفتنا وأنکر فضلنا.
اي سلمان! بدبختی و تمام بدبختی بر کسی که حقّ معرفت ما را نشناسد، و
-1 محقّق گوید: این حدیث شریف سخن مولایمان علی علیه السلام به رمیله را تأیید می کند، آنجا که فرمود:
. 140 ح 12 / -2 بصائر الدرجات: 260 ح 2، بحار الأنوار: 26
ص: 44
منکرفضل ما باشد.
اي سلمان! کدامیک افضلند: حضرت محمّدصلی الله علیه وآله وسلم یا سلیمان بن داوود علیه السلام؟
سلمان گفت: بلکه حضرت محمّدصلی الله علیه وآله وسلم افضل است.
علی علیه السلام فرمود: اي سلمان! پس چگونه آصف بن برخیا که علمی از کتاب نزد او بود توانست تخت بلقیس را در یک
چشم بهم زدن از فارس به سبأ بیاورد؛ ولی من چندین برابر او نتوانم انجام دهم در حالی که نزد من (علوم) هزار کتاب است.
خداي متعال بر شیث بن آدم علیه السلام پنجاه صحیفه، و بر ادریس پیامبر سی صحیفه،و بر ابراهیم خلیل علیه السلام بیست
صحیفه فرستاد، و (خداوند) تورات، انجیل، زبور وفرقان را فرستاد.
عرض کردم: راست می فرمایید مولاي من! فرمود:
یا سلمان! إنّ الشاكّ فی اُمورنا وعلومنا کالمستهزئ فی معرفتناوحقوقنا، وقد فرض اللَّه ولایتنا فی کتابه فی غیر موضع، وبیّن ما
أوجب العمل به وهو ]غیر[ مکشوف.
اي سلمان! کسی که در امور و علوم ما تردید نماید مانند کسی است که معرفت وحقوق ما را مسخره می کند، حقیقتاً خداوند
ولایت ما را در چند مورد از قرآن واجب نموده و آنچه باید عمل شود آشکارا بیان و این مطلب را روشن کرده است.
( نقل کرده است. ( 1 « کنز جامع الفوائد » این حدیث شریف را کراجکی رحمه الله نیز در
--------------------------------------------
از امام صادق علیه السلام « امالی صدوق » 23 ) روایت _ 695
آمده است: « امالی صدوق قدس سره » 23 ) در / 695
ابو بصیر گوید: امام صادق علیه السلام فرمود:
یا أبا بصیر! نحن شجره العلم، ونحن أهل بیت النبیّ صلی الله علیه وآله وسلم وفی دارنا مهبط جبرئیل، ونحن خزّان علم اللَّه،
ونحن معادن وحی
. 240 ح 24 / 221 ح 47 ، تأویل الآیات: 1 / 314 ، بحار الأنوار: 26 / -1 إرشاد القلوب: 2
ص: 45
اللَّه، من تبعنا نجی، ومن تخلّف عنها هلک، حقّاً علی اللَّه عزّوجلّ.
اي ابو بصیر! ما درخت علم و دانش هستیم، ما اهل بیت پیامبریم، جبرئیل در خانه ما فرود می آید، ما گنجینه هاي علم خدا
هستیم، ما معادن وحی الهی هستیم، کسی که از ما پیروي نماید نجات می یابد و کسی که از ما تخلّف کند به هلاکت می
( رسد، وخداوند این امر را بر خود لازم نموده است. ( 1
-----------------------------------------------------------
24 ) روایت شیخ صدوق از امام صادق علیه السلام _ 696
خویش می نویسد: « معانی الأخبار » و « توحید » 24 ) شیخ صدوق رحمه الله در دو کتاب / 696
محمّد بن مسلم گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود:
خداوند متعال را آفریده هایی است که آنها را از نور و رحمت خود براي رحمتش آفریده است، آنان چشم بیناي خدا، گوش
شنواي او و زبان گویاي او در میان مردم به اجازه خدا هستند، آنان امینان او بر آنچه نازل شده - از عذر، ترساندن وحجّت و
دلیل - هستند.
خداوند به واسطه آنها گناهان را می بخشد، و به وسیله آنها ستم دفع می شود، وبه برکت آنها رحمت الهی نازل می گردد، و
به واسطه آنها مرده زنده و زنده می میرد، و به وسیله آنها مردم آزمایش می شوند و به واسطه آنها در میان مردم حکم و
قضاي خود را اجرا می نماید.
عرض کردم: قربانت گردم، اینان چه کسانی هستند؟
( فرمود: آنان اوصیا و جانشینان (پیامبر خداصلی الله علیه وآله وسلم) هستند. ( 2
----------------------------------------------
از امام باقر علیه السلام « بصائر الدرجات » 25 ) روایت _ 697
می نویسد: « بصائر الدرجات » 25 ) در / 697
اسود بن سعید گوید: من در محضر امام باقرعلیه السلام بودم که حضرتش بدون آن که از آن بزرگوار سئوال شود، ابتدا به
سخن نمود و فرمود:
ما حجّت خدا، باب خدا، زبان (گویاي) خدا، و وجه خدا و چشم خدا در میان مردم هستیم، ما والیان امر خدا در میان بندگان
( او هستیم. ( 3
-----------------------------------------------
. 240 ح 1 / -1 امالی صدوق: 383 ح 15 مجلس 50 ، بحار الأنوار: 26
. 240 ح 2 / -2 التوحید: 167 ح 1، معانی الأخبار: 14 ح 10 ، بحار الأنوار: 26
246 ح 13 . این روایت در ح 686 همین مجلّد نیز آمده است. / -3 بصائر الدرجات: 61 ح 1، بحار الأنوار: 26
ص: 46
از امام صادق علیه السلام « بصائر الدرجات » 26 ) روایت _ 698
26 ) و نیز در همان کتاب آمده است: / 698
عبدالرحمان بن کثیر گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود:
نحن ولاه أمراللَّه، وخزنه علم اللَّه، وعیبه وحی اللَّه، وأهل دین اللَّه،وعلینا نزل کتاب اللَّه، وبنا عبد اللَّه، ولولانا ما عرف اللَّه،
ونحن ورثه نبیّ اللَّه وعترته.
ما فرمانروایان امر خدا، گنجینه هاي علم او، صندوق وحی، و اهل دین خدا هستیم،کتاب خدا بر ما فرود آمده و به وسیله ما
( خداوند مورد پرستش قرار گرفت و اگر مانبودیم خدا شناخته نمی شد، ما وارث پیامبر خدا و عترت او هستیم. ( 1
یعنی ما راه عبادت و پرستش را به « به وسیله ما خداوند مورد پرستش قرارگرفت » : مؤلّف رحمه الله گوید: اینکه می فرماید
مردم آموختیم. یا این که، ما در حدّامکان خود، حقّ عبادت خدا را انجام دادیم.
یا اینکه به سبب ولایت ما خداوند عبادت شده، زیرا که ولایت ما ازبزرگترین عبادات است. یا این که صحّت عبادات در گرو
ولایت ماست، چرا که بزرگترین شرایط صحّت عبادات، ولایت ماست.
یعنی غیر از ماکسی خدا را نشناخته، یا ما خدا را به مردم معرّفی « اگر ما نبودیم خداوند شناخته نمی شد » : و این که می فرماید
( نمودیم، یا این که به وسیله جلالت، علم و فضل ما مردم جلالت، قدر و شأن و عظمت خدا را شناختند. ( 2
----------------------------------------------------
از امام صادق علیه السلام « بحار الأنوار » 27 ) روایت _ 699
آمده است: « بحار الأنوار » 27 ) در کتاب / 699
محمّد بن سنان گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود:
ما جنب خدا و مقرّبان درگاه او، برگزیده او، انتخاب شده او، نگهبان و
. 106 ح 9 / -1 بصائر الدرجات: 61 ح 3، بحار الأنوار: 26
.« 247 ح 14 / بحارالأنوار: 26 » -2 این توضیح از علّامه مجلسی رحمه الله در ذیل حدیث شریف است، رجوع شود به
ص: 47
امانت دار مواریث پیامبران هستیم، ما امینان خدا، و وجه او و نشانه هدایت و عروه الوثقی هستیم.
خداوند (امور را) به وسیله ما آغاز نموده و به وسیله ما پایان خواهد داد، ما اوّلین و آخرین هستیم، ما بهترینان روزگار و
نوامیس زمان و عصر هستیم، ما سروران بندگان و سیاستمداران جهانیان بوده و راه استوار و صراط مستقیم هستیم. ما علّت
هستی و حجّت معبود هستیم، خداوند عمل کسی را که جاهل به حقّ ماست نمی پذیرد.
ما چراغدان نبوّت، و چراغ هاي رسالت، نور انوار و کلمه جبّار هستیم، ما همان پرچم حقّی هستیم که هر کس پیرو آن باشد
نجات یافته و کسی که از آن تخلّف ورزد گمراه می گردد.
ما پیشوایان دین و رهبر سفیدرویان هستیم. ما معدن نبوّت، محلّ و موضع رسالت هستیم. فرشتگان به سوي ما رفت و آمد می
نمایند، و ما چراغ نورانی براي کسی که در پی نور است و راه هدایت براي کسی که به دنبال هدایت است، می باشیم. ما
رهبران و راهنمایان به سوي بهشت بوده و همان پل ها و گذرگاه ها به سوي هدایت مردم بوده و داراي درجات بزرگ و والا
هستیم.
باران به واسطه ما می بارد، رحمت به وسیله ما فرود می آید، عذاب و نقمت به واسطه ما دفع می شود.
فمن سمع هذا الهدي فلیتفقّد فی قلبه حبّنا، فإن وجد فیه البغض لنا والإنکار لفضلنا فقد ضلّ عن سواء السبیل، لأنّا حجّه المعبود
وترجمان وحیه وعیبه علمه، ومیزان قسطه.
هر کس این هدایت را شنید در دلش در جستجوي محبّت ما باشد، اگر در آن دشمنی ما و انکار فضایل ما را بیابد از راه
راست منحرف و گمراه شده، زیرا که ما حجّت معبود، ترجمان وحی، خزینه دار علم و میزان قسط و دادگري خدا هستیم.
و ما شاخه هاي درخت زیتون، پرورش دهندگان پاکانِ گرامی هستیم، ما چراغ همان چراغدانی هستیم که در آن نور بر نور
قرار گرفته است. ما
ص: 48
همان برگزیده از کلمه پایدار هستیم که تا قیامت باقی خواهد ماند که براي آن، درعالم ذر پیمان و ولایت گرفته شده است.
(1)
------------------------------------------------
از امام باقر علیه السلام « قصص الأنبیاء » 28 ) روایت _ 700
آمده است: « قصص الأنبیاء » 28 ) در کتاب / 700
جابر جعفی گوید: از امام باقر صلوات اللَّه علیه پرسیدم: آیا تعبیر خواب دانیال علیه السلام صحیح است؟فرمود:
آري، به او وحی می شد، و او پیامبر بود. او از جمله کسانی بود که خداوند تعبیرخواب ها را به او آموخته بود، او صدّیق و
حکیم بود. سوگند به خدا! او معتقد به محبّت ما اهل بیت بود.
جابر از روي تعجّب پرسید: به محبّت شما اهل بیت؟
حضرت فرمود: إي واللَّه! وما من نبیّ ولاملک إلّا وکان یدین بمحبّتنا.
( آري، سوگند به خدا! هیچ پیامبر و فرشته اي نیست مگر این که معتقد به محبّت ماست. ( 2
-----------------------------------------
از امام صادق علیه السلام « إختصاص » 29 ) روایت _ 701
آمده است: « إختصاص » 29 ) در کتاب / 701
مفضّل بن عمر گوید: پیشواي ششم امام صادق علیه السلام به من فرمود:
خداوند متعال در فرمان روایی و ملک یکتاست. پس خود را به بندگانش شناسایی نمود، آنگاه امر خویش را بر آنان واگذار
کرده و بهشت را بر آنان ارزانی نمود،خداوند هر که از جنّ و انس را بخواهد دلش را پاك نماید ولایت ما را به اوشناسایی
می کند و هر که را بخواهد دلش را فاسد کند از معرفت ما ممانعتش می نماید.
آنگاه فرمود: یا مفضّل! واللَّه، ما استوجب آدم أن یخلقه اللَّه بیده وینفخ فیه من روحه إلّا بولایه علیّ علیه السلام وما کلّم اللَّه
موسی تکلیماً إلّا بولایه علیّ علیه السلام ولا أقام اللَّه عیسی بن مریم آیه للعالمین إلّا بالخضوع لعلیّ علیه السلام.
. 259 ح 36 / -1 مشارق الأنوار: 50 ، بحار الأنوار: 26
. 284 ح 41 / 371 ح 10 و 26 / -2 قصص الأنبیاء: 229 ح 272 ، بحار الأنوار: 14
ص: 49
اي مفضل! سوگند به خدا! حضرت آدم علیه السلام سزاوار آفرینش به دست خداوند ودمیدن روح خویش در او نشد جز به
سبب ولایت علی علیه السلام. خداوند با حضرت موسی سخن نگفت مگر به سبب ولایت علی علیه السلام و خداوند حضرت
عیسی را آیت و نشانه براي جهانیان قرار نداد جز به واسطه فروتنی و خضوعی که نسبت به علی علیه السلام داشت.
سپس فرمود: أجمل الأمر، ما استأهل خلق من اللَّه النظر إلیه إلاّ بالعبودیّه لنا.
( کوتاهتر بگویم: هیچ آفریده اي شایستگی توجّه از سوي خداوند را پیدا نکرد جز به واسطه بندگی براي ما. ( 1
-----------------------------------------
از امام صادق علیه السلام « بحار الأنوار » 30 ) روایت _ 702
آمده است: « مشارق الأنوار » به نقل از « بحار الأنوار » 30 ) در کتاب / 702
جابر گوید:امام صادق علیه السلام فرمود:
رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم به علی علیه السلام فرمود: اي علی! تو همانی که خداوند به وسیله تو در آن هنگامی که
خلایق را در ابتداي آفرینش به صورت اشباح آفرید، بر خلایق احتجاج نمود و فرمود:
؛ (2) « أَلَسْتُ بِرَبِّکُمْ قالُوا بَلی »
.«( آیا من پروردگار شما نیستم؟ گفتند: چرا (تو پروردگار ما هستی »
فرمود: و محمّد پیامبر شماست؟ گفتند: چرا.
فرمود: علی علیه السلام امام شماست؟
رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: فأبی الخلائق جمیعاً عن ولایتک والإقرار بفضلک،وعتوا عنها إستکباراً إلّا قلیلًا
منهم، وهم أصحاب الیمین وهم أقلّ القلیل.
همه خلایق از ولایت و اقرار به فضل تو سرباز زده و سخت تکبّر ورزیدند جزگروه اندکی که آنها اصحاب یمین هستند و آنها
اندك افرادي هستند.
96 از سلیم نقل کرده. / 294 ح 56 ، نظیر این روایت را علّامه مجلسی رحمه الله در ج: 40 / -1 الإختصاص: 244 ، بحار الأنوار: 26
550 ح 382 همین کتاب نقل شد. / و گفتنی است که این روایت در ج 1
. -2 سوره اعراف، آیه 172
ص: 50
همانا در آسمان چهارم فرشته اي است که در تسبیح خود گوید:
.« سبحان من دلّ هذا الخلق القلیل من هذا العالم الکثیر علی هذا الفضل الجلیل »
(1) .« پاك و منزّه است خداوندي که این گروه اندك را از این جهان پهناور بر این فضل بزرگ راهنمایی فرمود »
---------------------------------------
31 ) روایت کراجکی قدّس سرّه از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله _ 703
31 ) کراجکی قدس سره گوید: / 703
روایت شده است که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود:
أنا أکرم عند اللَّه من أن یدعنی فی الأرض أکثر من ثلاث.
من نزد خدا گرامی تر از آنم که (پس از قبض روح) بیش از سه روز روي زمین نگاهم بدارد.
و در نزد ما، ائمه علیهم السلام نیز همین حکم را دارند.
پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود:
لو مات نبیّ بالمشرق ومات وصیّه بالمغرب لجمع اللَّه بینهما.
( اگر پیامبري در شرق زمین بمیرد و وصیّ او در غرب زمین بمیرد خداوند بین آن دو را جمع می نماید. ( 2
------------------------------------------------
گفتنی است که علّامه مجلسی رحمه الله این روایت را در ذیل حدیث مفصّلی براي توضیح آن نقل کرده است.
32 ) روایت فضل بن شاذان رحمه الله از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله _ 704
فضل بن شاذان رحمه الله آمده است: « القائم » 32 ) در کتاب / 704
جابر بن عبداللَّه گوید: روزي در مسجد مدینه گرداگرد وجود نازنین رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم را گرفته و به دور
وجودش حلقه زده بودیم، یکی از اصحاب صحبت از بهشت به میان آورد.
ابودجانه گفت: اي رسول خدا! از شما شنیدم که فرمودید: بهشت بر پیامبران و سایر امّتها حرام است تا این که شما وارد شوید.
294 ح 57 . نظیر این روایت را شیخ طوسی رحمه الله در امالی خود: 232 ح 4 / -1 مشارق الأنوار: 17 و 18 ، بحار الأنوار: 26
مجلس 9 نقل کرده است.
.131/ 298 و 100 /18 303/ 140 ، بحار الأنوار: 26 / -2 کنز الفوائد: 2
ص: 51
حضرت فرمود:
اي ابودجانه! آیا نمی دانی که خداوند متعال پرچمی از نور و عمودي از نور داردکه آن دو را، دو هزار سال پیش از آفرینش
آسمانها آفریده است، بر روي آن پرچم نوشته شده:
.« لا إله إلّا اللَّه، محمّد رسول اللَّه، آل محمّد خیر البریّه »
.« معبودي جز خدا نیست، محمّدصلی الله علیه وآله وسلم پیامبر خداست، آل محمّدعلیهم السلام بهترین مخلوقاتند »
صاحب این پرچم علی علیه السلام می باشد که پیشاپیش مردم است.
علی علیه السلام فرمود: الحمد للَّه الّذي هدانا بک وشرّفک وشرّفنا بک.
حمد و سپاس خدایی را که ما را به وسیله تو هدایت فرمود و تو را شریف نموده وما را به وسیله تو شریف نمود.
پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: أما علمت أنّ من أحبّنا وانتحل محبّتنا أسکنه اللَّه معنا.
آیا نمی دانی کسی که ما را دوست بدارد و محبّت ما را بپذیرد خداوند او را در بهشت با ما ساکن می نماید؟!
آنگاه رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم این آیه را تلاوت فرمود:
(2) .« در جایگاه صدق و راستی، در پیشگاه مالک مقتدر » ؛ (1) « فی مَقْعَدِ صِدْقٍ عِنْدَ مَلیکٍ مُقْتَدِرٍ »
----------------------------------------
از امام رضا علیه السلام « قرب الإسناد » 33 ) روایت _ 705
آمده است: « قرب الإسناد » 33 ) در کتاب / 705
بزنطی گوید: امام رضاعلیه السلام (این حدیث را) به من نوشت:
امام باقرعلیه السلام فرموده است:
من سرّه أن لایکون بینه وبین اللَّه حجاب حتّی ینظر إلی اللَّه وینظر اللَّه إلیه فلیتولّ آل محمّد، ویبرء من عدوّهم، ویأتمّ بالإمام
منهم، فإنّه إذاکان کذلک نظر اللَّه إلیه، ونظر إلی اللَّه.
. -1 سوره قمر، آیه 55
بااندکی ) « تأویل الآیات: 6292 ح 2 » 129 ح 120 . این حدیث را علّامه استرآبادي در / -2 المحتضر: 97 ، بحار الأنوار: 27
تفاوت) نقل کرده است.
ص: 52
هر کس دوست دارد که میان او و خدا حجابی نباشد تا خدا را ببیند و خدا نیز او رانظر کند، پس آل محمّدعلیهم السلام را
دوست بدارد و از دشمنانشان بیزاري جوید، و پیرو امامی از این خاندان باشد، زیرا که اگر چنین نماید خدا را می بیند و
( خداوند نیز او رامی بیند. ( 1
--------------------------------------------
علّامه مجلسی رحمه الله در ذیل این حدیث می گوید: منظور از این گونه دیدن؛ دیدن رحمت و کرامت خداست، یا منظور
دیدن اولیاي اوست، یا منظور رسیدن به نهایت معرفت است با توجّه به قابلیّت و توانایی هر فرد.
51 ح 2 نیز نقل کرده و در ذیل آن گوید: نگاه به سوي خدا، کنایه از پرستیدن به نهایت معرفت با / وي این حدیث را در ج 27
توجّه به توانایی و قابلیّت اوست. و نظر خدا به بنده، کنایه از نهایت لطف و رحمت خداست. وي تمام حدیث را در ج
265/49 ح 8 آورده است.
از امام صادق علیه السلام « امالی » 34 ) روایت _ 706
ابن شیخ طوسی قدس سره آمده است: « امالی » 34 ) در کتاب / 706
حسین بن مصعب گوید:از امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود:
من أحبّنا للَّه وأحبّ محبّنا لا لغرض دنیا یصیبها منه، وعادي عدوّنا لا لإحنه کانت بینه وبینه، ثمّ جاء یوم القیامه وعلیه من
الذنوب مثل رمل عالج وزبد البحر غفر اللَّه تعالی له.
کسی که به خاطر خدا ما را دوست بدارد و دوست ما را نیز دوست بدارد نه به جهت غرض مادّي و دنیوي که به آن برسد، و
دشمن ما را دشمن بدارد نه به جهت کینه واختلافی که بین او و دشمن ماست، و با این کیفیّت وارد قیامت شود در حالی که
( گناهانی به اندازه ریگ بیابان و کف دریا دارد؛ خداوند گناهان او را می آمرزد. ( 2
---------------------------------------------------
35 ) روایت شیخ صدوق قدس سره از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله _ 707
می نویسد: « امالی » 35 ) شیخ صدوق قدس سره در کتاب / 707
ابن عبّاس گوید: رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمود:
من سرّه أن یجمع اللَّه له الخیر کلّه فلیوال علیّاً بعدي ولیوال أولیاءه ولیعاد أعداءه.
، 81 ح 17 / -1 قرب الإسناد: 351 ضمن ح 1260 ، بحار الأنوار: 23
« بشاره المصطفی: 90 » 54 ح 7، این روایت را طبري رحمه الله نیز در / -2 امالی طوسی: 156 ح 11 مجلس 6، بحار الأنوار: 27
إرشاد » آورده، دیلمی رحمه الله نیز در « 106 ح 77 / ج: 27 » نقل نموده و علّامه مجلسی رحمه الله نیز به نقل از طبري در
نقل کرده است. «77/ القلوب: 2
ص: 53
کسی که دوست دارد خداوند متعال همه خیرات را براي او جمع کند، پس علی علیه السلام را پس از من دوست بدارد و نیز
( دوستان او را دوست و دشمنان او را دشمن بدارد. ( 1
-------------------------------------------
از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام « خصال » 36 ) روایت _ 708
شیخ صدوق رحمه الله ضمن حدیث مفصّلی از علی علیه السلام نقل شده که حضرتش فرمود: « خصال » 36 ) در کتاب / 708
من تمسّک بنا لحق، ومن سلک غیر طریقتنا غرق، لمحبّینا أفواج من رحمه اللَّه ولمبغضینا أفواج من غضب اللَّه.
کسی که به ما چنگ بزند به ما ملحق می گردد، و کسی که غیر از راه ما را بپیماید غرق می شود. براي دوستان ما فوج هایی
( از رحمت خدا و براي دشمنان ما فوج هایی از خشم و غضب خداست. ( 2
باز حضرتش فرمود:
من أحبّنا بقلبه، وأعاننا بلسانه، وقاتل معنا أعداءَنا بیده، فهو معنا فی الجنّه فی درجتنا، ومن أحبّنا بقلبه، وأعاننا بلسانه، ولم یقاتل
معنا أعداءنا، فهو أسفل من ذلک بدرجه ومن أحبّنا بقلبه ولم یعن علینا بلسانه ولا بیده فهو فی الجنّه.
کسی که ما را با دلش دوست بدارد و با زبانش یاري نموده و با دستان خود با دشمنان ما جنگ کند، او در بهشت در درجه و
مرتبه ماست. و کسی که ما را با قلبش دوست بدارد، و با زبانش یاري نموده ولی با دشمنان ما جنگ نکند، او یک درجه از او
پایین تر است. و کسی که ما را با قلبش دوست بدارد ولی با زبان و دستش علیه ما دشمنی نکند او نیز در بهشت است.
و کسی که ما را با دلش دشمن بدارد و با زبان و دستش بر علیه ما اقدام نماید اوبه همراه دشمنان ما در دوزخ است، و کسی
که ما را با قلبش
349 ح 236 همین کتاب بامنابع و / -1 امالی صدوق: 560 ح 7 مجلس 72 ، بشاره المصطفی: 150 و 196 . این حدیث در ج 1
مآخذش گذشت.
.627/ -2 الخصال: 2
ص: 54
دشمن بدارد و بازبانش بر علیه ما اقدام کند او در دوزخ است و کسی که با قلبش ما را دشمنی نموده ولی با زبان و دستش
( علیه ما کاري نکند باز هم در دوزخ جاي دارد. ( 1
علی علیه السلام فرمود:
( أنا یعسوب المؤمنین، والمال یعسوب الظلمه. واللَّه! لایحبّنی إلّا مؤمن،ولایبغضنی إلّا منافق. ( 2
من پیشواي مؤمنان و مال و ثروت پیشواي ستمگران است، سوگند به خدا! دوست نمی دارد مرا جز مؤمن، و دشمن نمی دارد
مرا جز منافق.
----------------------------------------------
از امام صادق علیه السلام « محاسن » 37 ) روایت _ 709
آمده است: « محاسن » 37 ) در کتاب / 709
حفص دهّان گوید: امام صادق علیه السلام فرمود:
إنّ فوق کلّ عباده عباده، وحبّنا أهل البیت أفضل عباده.
( همانا فوق هر عبادتی، عبادت دیگري است و محبّت ما خاندان بهترین و برترین عبادت است. ( 3
و در روایت دیگري آمده است:
( حبّ علیّ علیه السلام سیّد الأعمال. ( 4
مهر و دوستی علی علیه السلام سرور همه اعمال است.
-------------------------------------------------------
از امام باقر علیه السلام « محاسن » 38 ) روایت _ 710
38 ) باز در همان کتاب آمده است: / 710
ابی کلده گوید: امام باقرعلیه السلام فرمود:
رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود:
الروح والراحه والرحمه والنصره والیسر والیسار والرضاوالرضوان والفرج والمخرج والظهور والتمکین والغنم والمحبّه من
. 629 و 633 / -1 الخصال: 2
. 629 و 633 / -2 الخصال: 2
. -3 المحاسن: 113 ح 67
-4 در حدیث دیگري آمده که پیامبر گرامی صلی الله علیه وآله وسلم فرمود: مهر و دوستی من و علیّ بن ابی طالب سرور همه
.« 54 ضمن ح 89 / بحار الأنوار: 40 » اعمال است. رجوع شود به
ص: 55
اللَّه ومن رسوله لمن والی علیّاً علیه السلام وائتمّ به.
آسودگی، راحتی، رحمت، یاري، آسایش، دارایی، رضا، رضوان، گشایش،خروج از مشکلات، غلبه، استقرار، بهره مندي و
( محبّت، همه و همه از ناحیه خداو پیامبر او براي کسی است که ولایت علی علیه السلام را پذیرفته و از او پیروي نماید. ( 1
و در روایت دیگري آمده است: امام صادق علیه السلام فرمود:
( لکلّ شی ء أساس، وأساس الإسلام حبّنا أهل البیت. ( 2
براي هر چیزي پایه و اساسی است و اساس اسلام محبّت ما اهل بیت است.
-----------------------------------------
از امام صادق علیه السلام « بحار الأنوار » 39 ) روایت _ 711
از امام صادق علیه السلام « بحار الأنوار » 39 ) روایت / 711
نقل کرده است: « الشفاء والجلاء » از کتاب « بحار الأنوار » 39 ) در کتاب / 711
امام صادق علیه السلام فرمود:
( کما لاینفع مع الشرك شی ء فلا یضرّ مع الإیمان شی ء. ( 3
همچنان که با وجود شرك هیچ عمل (خوبی) سودي ندارد همان طور، با وجود ایمان، هیچ عمل (بدي) ضرري ندارد.
----------------------------------------------------
از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله « منهج التحقیق إلی سواء الطریق » 40 ) روایت _ 712
آمده است: « منهج التحقیق إلی سواء الطریق » 40 ) در کتاب / 712
جابر انصاري گوید:از رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم شنیدم که می فرمود:
خداوند متعال، من، علی، فاطمه، حسن و حسین علیهم السلام را از یک نور آفرید، آن نور را فشرد و از آن شیعیان ما خارج
شدند، آنگاه ما (خداي را) تسبیح گفتیم آنها نیز تسبیح گفتند، ما (خداي را) تقدیس کردیم آنها نیز تقدیس نمودند، ما
(پروردگار را) تهلیل نمودیم آنها نیز تهلیل نمودند، ما (باري تعالی را) تمجیدنمودیم آنها نیز تمجید نمودند، ما خدا را به
یگانگی خواندیم آنها نیز به یگانگی خواندند.
سپس خداوند، آسمانها، زمین و فرشتگان را آفرید، صد سال گذشت در
. -1 المحاسن: 107 ح 37
. -2 المحاسن: 113 ح 66
.« المؤمن والتمحیص: 36 ح 79 » 66 ح 20 ، به نقل از / 132 ح 126 و 67 / -3 بحار الأنوار: 27
ص: 56
حالی که فرشتگان نه تسبیحی و نه تقدیسی می شناختند. پس ما خداي را تسبیح نمودیم و شیعیان ما پس از ما تسبیح نمودند و
فرشتگان نیز تسبیح نمودند وهمین طور در مورد تقدیس، تهلیل و تمجید پروردگار.
پس ما خدا را به یکتائی می پرستیدیم هنگامی که یکتاپرستی نبود، و بر خداوند سزاوار است که همچنانکه ما و شیعیان ما را
امتیاز داده همان طور، ما و شیعیان ما را در اعلی علیّین جاي دهد.
إنّ اللَّه اصطفانا واصطفی شیعتنا من قبل أن نکون أجساماً فدعانا فأجبناه،فغفر لنا ولشیعتنا من قبل أن نستغفر اللَّه عزّوجلّ.
خداوند ما و شیعیان ما را برگزید پیش از آن که ما در قالب جسم باشیم، پس ما راخواند و ما پاسخ دادیم. و ما و شیعیان ما را
( پیش از آنکه استغفار کنیم، آمرزید. ( 1
------------------------------------------
از امام صادق علیه السلام « معانی الأخبار » 41 ) روایت _ 713
می نویسد: « معانی الأخبار » 41 ) در کتاب / 713
عمرو بن جمیع گوید: با تعدادي از یاران امام صادق علیه السلام در محضر باصفایش حضور داشتم، از آن حضرت شنیدم که
فرمود:
إنّ رحم الأئمّهعلیهم السلام من آل محمّدصلی الله علیه وآله وسلم لتتعلّق بالعرش یوم القیامه، وتتعلّق بها أرحام المؤمنین تقول:
یا ربّ! صل من وصلنا، واقطع من قطعنا.
همانا رحم ائمّه از آل محمّدعلیهم السلام در روز قیامت به عرش الهی می چسبد و ارحام مؤمنان نیز به آنها می چسبند، و می
گوید: خدایا! پیوند ده با کسی که به ما پیوند نموده، و قطع کن با کسی که از ما قطع کرده است.
فرمود: خداوند متعال می فرماید: أنا الرحمان وأنت الرحم، شققت إسمک من إسمی، فمن وصلک وصلته، ومن قطعک قطعته.
من خداي رحمان هستم و تو رحم، اسم تو را از اسم خودم جدا کردم، پس کسی که با تو بپیوندد من به او می پیوندم، کسی
که تو را قطع کند من از او
343 ح 16 ، علّامه مجلسی رحمه الله این / 131 ح 122 ، جامع الأخبار: 10 ، بحار الأنوار: 26 / -1 المحتضر: 112 ، بحار الأنوار: 27
نقل کرده است. « کشف الغمّه » 80 ح 49 نیز از / حدیث را در ج: 37
ص: 57
قطع می نمایم.
و به همین جهت است که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: رحم؛ شاخه هاي بهم آمیخته اي از طرف پروردگار
( متعال است. ( 1
-------------------------------------------
از امام عصر صلوات الله علیه « إحتجاج » 42 ) روایت _ 714
می نویسد: « إحتجاج » 42 ) طبرسی رحمه الله در کتاب / 714
شیخ بزرگوار ابی عمرو عمري رحمه الله ( 2) می گوید:
ابن ابی غانم قزوینی و گروهی از شیعیان در مورد جانشین امام حسن عسکري علیه السلام گفت و گو و مشاجره نمودند، ابن
ابی غانم عقیده داشت که امام حسن عسکري علیه السلام رحلت نمود در حالی که فرزندي نداشت. آنان در این مورد نامه اي
نوشته و به ناحیه مقدّسه ارسال کردند که در آن نامه این موضوع را عنوان نموده بودند.
حضرت امام زمان صلّی اللَّه علیه وعلی آبائه پاسخ نامه را با خطّ شریفشان چنین مرقوم فرمودند:
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
خداي متعال ما و شما را از گمراهی و فتنه ها حفظ نماید، و به ما و شما روح یقین عنایت کرده، و از سوء عاقبت باز دارد. به
من خبر رسیده که گروهی از شما دردین تردید نموده و در مورد صاحبان امر خودشان به شکّ و تردید و حیرت افتاده اند.
این موضوع ما را به خاطر شما - نه به خاطر خودمان - غمگین نمود، و در مورد شما - نه در مورد خودمان - ناراحت شدیم،
زیرا که خداي متعال با ماست و ما به غیر او نیازي نداریم. از طرفی حق با ماست، پس کسی که از اطاعت ما سرپیچی کند ما
را به وحشت نمی اندازد، و ما ساخته و
. 265 ح 11 / -1 معانی الأخبار: 287 ح 1، بحار الأنوار: 23
-2 ابو عَمْرو عمري که همان عثمان بن سعید عَمري است، نخستین نایب از نایبان چهار گانه است. شیخ طوسی رحمه الله در
می نویسد: سفراء ممدوحی که در زمان غیبت بودند، نخستین فردي که از آنها از جانب دو امام همام یعنی « الغیبه: 214 » کتاب
امام هادي و امام حسن عسکري علیهما السلام نیابت داشت؛ شیخ معتمد و مورد اطمینان ابوعمرو عثمان بن سعید عَمْري رحمه
الله بود.
ص: 58
پرداخته پروردگار خودمان هستیم، و مردم ساخته و پرداخته ما هستند.
اي مردم! چرا در شکّ و تردید هستید و در حال حیرت بسر می برید؟ آیا نشنیده اید که خداي متعال می فرماید:
؟ (1) « یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللَّهَ وَأَطیعُوا الرَّسُولَ واُولی الَأمْرِ مِنْکُمْ »
اي کسانی که ایمان آورده اید از خداوند اطاعت کنید و همچنین از رسول وصاحبان امر خودتان اطاعت نموده و فرمان »
.« ببرید
آیا نمی دانید آنچه را که در اخبار گذشتگان نسبت به آنچه واقع شده و خواهد شددر مورد امامان پیشین و باقیمانده آنان
آمده است؟
آیا ندیده اید که چگونه خداي متعال براي شما از زمان حضرت آدم علیه السلام تا زمان امام حسن عسکري علیه السلام
پناهگاه هایی قرار داده که به آنها پناه برده و علایمی مقرّر فرموده تا به وسیله آنها هدایت یابید؟ بطوري که هر گاه یکی از
آن علایم پنهان شد علامت دیگري ظاهر گردید و هر موقع ستاره اي غروب کرد ستاره دیگري طلوع نمود؟!
پس در آن هنگام که امام حسن عسکري علیه السلام وفات نمود، آیا گمان کردید که خداي متعال دین خودش را باطل کرد
و واسطه میان خود و مخلوقاتش را قطع نمود؟
هرگز چنین نبوده، و تا روز قیامت چنین نخواهد شد و خداوند امر خود را - اگر چه عدّه اي آن را نخواهند - آشکار خواهد
ساخت.
امام حسن عسکري علیه السلام سعادتمند رحلت نمود، و پا به پاي پدران بزرگوارش و بر راه آنها از دست مردم رفت،
سفارش و علم او نزد ماست، و این امر از آنِ جانشین و قائم مقام اوست، و در این مورد، جز ستمگران گنهکار با ما منازعه
نمی کند، و جز کافر منکر، کسی ادّعاي همچون منصبی نمی نماید.
و اگر مراعات مغلوب شدن امر خدا و فاش شدن سرّ او نبود، چنان حق ما براي شما آشکار می گردید که عقل و خردهاي
شما از آن حیران گشته و
. -1 سوره نساء، آیه 59
ص: 59
تردیدتان زایل می شد، لیکن آنچه خداي خواسته، خواهد شد و براي هر زمانی، نوشته اي (درلوح محفوظ) است.
بنابراین، شما هم تقواي خدا پیشه کنید و تسلیم ما شوید، و امور را به ما ارجاع دهید، پس همچنان که همه خوبیها از ناحیه ما
صادر می شود ایراد را نیز ما می گیریم و اموري که از شما پنهان شد براي کشف آنها اصرار نورزید و به چپ و راست میل
نکنید، مقصد خود را با محبّت و از طریق راه روشن و آشکار به سوي ما قرار دهید. من حقیقتاً به شما نصیحت نمودم و
خداوند گواه بر من و شماست.
اگر اصلاح شما را دوست نداشتیم ورحمت وشفقت ما به شما نبود، از گفت و گوي با شما پرهیز می نمودیم، زیرا که خداي
متعال ما را با همین امر امتحان نموده که با ستمگر منازعه کنیم، ستمگري که سرکش،گمراه، پیرو گمراهی خود،مخالف
پروردگارخود، مدّعی چیزي که براي او نیست، منکر حق کسی که خداوندطاعتش را بر او لازم نموده و ستمگر غاصب است.
وفی ابنه رسول اللَّه صلی الله علیه وآله وسلم لی اُسوه حسنه، وسیردي الجاهل رداءه عمله وسیعلم الکافر لمن عقبی الدار،
عصمنا اللَّه وإیّاکم من المهالک والأسواء والآفات والعاهات کلّها برحمته، فإنّه ولیُّ ذلک والقادر علی ما یشاء،وکان لنا ولکم
ولیّاً وحافظاً.
و اسوه و الگوي نیکوي من دختر رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم می باشد، و به زودي نادانان شکست پستی عمل
خودشان را خواهند دید، و به زودي کفّار خواهند فهمید که سعادت همیشگی از آنِ کیست.
خداوند ما و شما را از همه جهالت ها، بدي ها، آفات و عاهات، با رحمت خودش محفوظ بدارد، که او ولیّ این اُمور بوده و
بر آنچه بخواهد تواناست، و او ولیّ ونگهبان ما و شماست.
سلام بر همه اوصیا، اولیا، مؤمنان و رحمت و برکات خداوند بر آنان باد و درود وسلام خدا بر محمّد و آل او علیهم السلام
( باد. ( 1
---------------------------------------------
438 ،الأنوار / 178 ح 9، إلزام الناصب: 1 / 278 و 279 ، الغیبه شیخ طوسی رحمه الله: 285 ح 245 ، بحار الأنوار: 53 / -1 الإحتجاج: 2
. المضیئه: 118
ص: 60
43 ) روایتی در مقام و منزلت امام علیه السلام _ 715
43 ) (مناسب این مقام) حدیث شریفی است که: / 715
در بخش هفتم از فضایل امام باقر علیه السلام حدیث شماره هفتم آمده است، رجوع شود به آن بخش که در آن حدیث مقام
( و منزلت والاي امام علیه السلام ذکر گردیده. ( 1
------------------------------
44 ) روایتی از امام باقر علیه السلام _ 716
ما به تو سبع از مثانی (سوره حمد) و » (2) « وَلَقَدْ آتَیْناكَ سَبْعاً مِنَ الْمَثانی وَالْقُرْآنَ الْعَظیمَ » 44 ) در ذیل تفسیر آیه شریفه / 716
از سوره بن کلیب آمده است که وي گوید: امام باقرعلیه السلام فرمود: ؛« قرآن عظیم عنایت نمودیم
نحن المثانی الّتی أعطاها اللَّه نبیّنا صلی الله علیه وآله وسلم ونحن وجه اللَّه نتقلّب فی الأرض بین أظهرکم، عرفنا من عرفنا فأمامه
الیقین، ومن جهلنا فأمامه السعیر.
ما همان مثانی ( 3) هستیم که خداوند به پیامبرمان بخشید، ما همان وجه خدا در روي زمین هستیم که میان شما رفت و آمد می
نماییم، کسی که ما را شناخته پس به سوي یقین (بهشت) در حرکت است و کسی که ما را نشناخته به سوي آتش
( سوزان(دوزخ) در حرکت است. ( 4
سماعه نیز از امام ابوالحسن علیه السلام در تفسیر آیه مذکور نقل می کند که حضرتش فرمود:
لم یعط الأنبیاء إلّا محمّدصلی الله علیه وآله وسلم وهم السبعه الأئمّه الّذین یدور علیهم الفلک، والقرآن العظیم محمّدصلی الله
علیه وآله وسلم.
-1 رجوع شود به حدیث 1004 از جلد دوم ترجمه القطره.
. -2 سوره حجر، آیه 87
می گوید: یعنی ما همان افرادي هستیم که پیامبرصلی الله علیه وآله وسلم « مثانی » -3 شیخ صدوق رحمه الله در توضیح معناي
ما را قرین با قرآن نموده و سفارش نمود که مردم به قرآن و به ما چنگ بزنند و به امّت خویش خبر داد که ما تا کنار حوض
پیامبر، امامان معصوم و حضرت فاطمه علیهم « سبع مثانی » از هم جدانخواهیم شد. در توضیح دیگري گفته شده: منظور از
السلام هستند وآنان چهارده معصوم هستند که هفت و هفت می باشند که می فرماید: المثانی، یعنی هر یکی از آن هفتگانه،
دوتاست.
. 116 ح 3، التوحید: 150 ح 6 / 249 ح 36 ، بحار الأنوار: 24 / 114 ح 1، تفسیر عیّاشی: 2 / 377 ، بحار الأنوار: 24 / -4 تفسیر قمی: 1
ص: 61
خداوند بجز به حضرت محمّدصلی الله علیه وآله وسلم به احدي از پیامبران عطا نفرموده، و آنان ائمّه هفتگانه ( 1) هستند
( حضرت محمّدصلی الله علیه وآله وسلم است. ( 2 « قرآن العظیم » کسانی که فلک به دور وجود آنها می چرخد، و منظور از
مؤلّف رحمه الله گوید: این که آنها را هفت نفر بدانیم به خاطر این است که اسامی تکراري را یک بار بشماریم که در این
صورت عبارتند از: علی، حسن، حسین،محمّد، جعفر، موسی، و مهدي صلوات اللَّه علیهم اجمعین.
و احتمال دارد اعتبار عدد هفت به جهت شمارش نام مبارك حضرت فاطمه صلوات اللَّه علیها با آنها باشد و این یا به جهت
را به معناي عمومی آن اتّخاذ کنیم که عبارت از رهبر وحجّت « ائمّه » تغلیب است - یعنی غلبه اسامی رجال -یا این که کلمه
باشد، و از طرفی اسم مبارك حضرت مهدي ارواحنا فداه را مطابق اسم مبارك جدّش حضرت محمّدصلی الله علیه وآله وسلم
بشماریم.
-------------------------------------------------------------
45 ) روایت معاویه بن عمّار از امام صادق علیه السلام _ 717
45 ) معاویه بن عمّار گوید: / 717
و براي خداوند » ؛ (3) « وَللَّهِِ الْأَسْماءُ الْحُسْنی فَادْعُوهُ بِها » : امام صادق علیه السلام در مورد تفسیر آیه شریفه که می فرماید
فرمود: ،« نامهاي نیک است، خدا را به آن نامها بخوانید
نحن واللَّه! الأسماء الحسنی الّتی لایقبل اللَّه من العباد عملًا إلّا بمعرفتنا.
سوگند به خدا! ما همان اسماي حسناي ( 4) خدا هستیم اسمایی که خداوند
-1 علّامه مجلسی رحمه الله نیز در توضیح این حدیث شریف می گوید: شاید پیشوایان معصوم علیهم السلام به اعتبار اسامی
شریفشان هفت تا هستند، چرا که اسامی آنان هفت است، گر چه اسم برخی از آنان تکرار شود. یا این که نشر اکثر علوم از
طریق هفت نفر از آنان بوده. به همین جهت، خداوند از میان آنان، به این تعداد اختصاص داده است.
. 354 ح 12 / 117 ح 9، تفسیر برهان: 2 / 251 ح 41 ، بحار الأنوار: 24 / -2 تفسیر عیّاشی: 2
. -3 سوره أعراف آیه 180
می نویسد: همان گونه که نام، دلیل و گواه بر فرد نامیده شده است و علامت ونشانه « وافی » -4 علّامه فیض کاشانی در کتاب
اي براي شناخت اوست، همچنین ائمه علیهم السلام دلیل و راهنما به سوي خدا هستند، مردم را به سوي خداوند سبحان راهنما
بوده و آنان، نشانه صفات نیکو و افعال و آثار خداوند هستند.
ص: 62
( عملی را از بندگان جز به شناخت ما نمی پذیرد. ( 1
-------------------------------------------
از امام رضا علیه السلام « اختصاص » روایت
از امام رضا علیه السلام نقل کرده اند که حضرتش فرمود: « إختصاص » عیّاشی رحمه الله و نیز شیخ مفید قدس سره در کتاب
إذا نزلت بکم شدّه فاستعینوا بنا علی اللَّه عزّوجلّ.
وَللَّهِِ » : هنگامی که در سختی و شدّتی قرار گرفتید به وسیله ما از خداوند متعال استعانت وکمک بجویید. که خداي می فرماید
.« و براي خداوند نام هاي نیک است، خدا را به آن نام ها بخوانید »؛« الْأَسْماءُ الْحُسْنی فَادْعُوهُ بِها
امام رضا علیه السلام اضافه نمود:
امام صادق علیه السلام فرمود: سوگند به خدا! ما همان اسماي حسناي خدا هستیم که او عملی را از احدي جز به شناخت ما
( نمی پذیرد. ( 2
------------------------------------------
روایت طبرسی رحمه الله از پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله
لَهُ الْأَسْماءُالْحُسْنی یُسَ بِّحُ لَهُ ما فِی السَّمواتِ وَالْأَرْضِ وَهُوَ » : طبرسی رحمه الله نیز در تفسیر فرمایش خداي متعال که می فرماید
براي او نامهاي نیک است، آنچه در آسمانها و زمین است او را تسبح می نماید و او عزیز و حکیم » ؛ (3) « الْعَزیزُ الْحَکیمُ
روایتی از ابن عبّاس نقل کرده که گوید: رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: ،« است
( اسم اعظم خدا در شش آیه از آخر سوره حشر است. ( 4
-------------------------------------
189 ح 36 . در ذیل حدیث آمده است: از / 52 ح 2، تأویل الآیات: 1 / 491 ح 1، تفسیر برهان: 2 / 143 ح 4، الوافی: 1 / -1 الکافی: 1
پیشوایان معصوم (صلوات اللَّه علیهم) نقل شده: هیچ کس خداوند را با نام یکی از این بزرگواران دعا نمی کند، جز آن که
خداوند دعایش را مستجاب می نماید.
52 ح 3. این حدیث را شیخ مفیدقدس سره در / 5 ح 7، تفسیر برهان: 2 / 42 ح 119 ، بحار الأنوار: 94 / -2 تفسیر عیّاشی: 2
نیز از او روایت شده است. « 52 ح 4 / تفسیر برهان: 2 » إختصاص: 246 (به صورت مختصر) نقل کرده، و در
. -3 سوره حشر، آیه 24
نقل کرده « مهج الدعوات: 395 » از «224/ بحار الأنوار: 93 » 38 . این حدیث را علّامه مجلسی رحمه الله در / -4 مجمع البیان: 6
است.
ص: 63
بخش